دینا / آیین دادرسی / ادله اثبات دعوی / شرایط شاهد و جرح و تعدیل شهود

شرایط شاهد و جرح و تعدیل شهود

طرفین دعوی می توانند اقدام به جرح شاهد و تعدیل شهود نمایند. جرح شاهد با شهادت به دلیل فقدان یکی از شرایطی است که قانون برای شاهد مقرر کرده و تعدیل شاهد، شهادت بر وجود شرایط مذکور برای وی است. برای اینکه چگونه شهود را جرح کنیم باید دانست قبل از ادای شهادت می توان شهود را طی لایحه ای جرح نمود؛ مگر اینکه موجبات جرح پس از شهادت معلوم شود.

برای مشاوره شرایط شاهد و جرح و تعدیل شهود

شهادت عبارت است از اینکه شخصی که اطلاعاتی راجع به یک دعوی دارد، نزد مراجع قضایی بیان نماید. شهادت شهود یکی از مهمترین ادله اثبات دعوی در امور کیفری و حقوقی محسوب می شود. به همین دلیل قانونگذار شرایطی را برای شهادت و شاهدان پیش بینی نموده است که در صورت نبود آنها می توان اقدام به جرح شاهد و تعدیل شهود نمود. از همین رو همیشه و در همه حال نمی توان به شهادت شهود استناد و اکتفا کرد.

گاه پیش می آید فرد طرف دعوایی قرار می گیرد و طرف مقابل اقدام به فراهم آوردن شهود دروغین می نماید و قصد دارد با این کار، شخص اتهام انتسابی متهم شده و در مخمصه بیفتید. همین مسئله سبب شده است تا در قانون مسئله جرح شاهد و تعدیل شهود پیش بینی شود که اطلاع از آن، برای متقاضیان امری الزامی قلمداد می شود.

لذا؛ در این مقاله ابتدا شرایط قانونی شاهد برای شهادت ذکر می شود، و سپس به به مساله جرح شاهد و تعدیل شهود و اینکه چگونه شاهد را جرح کنیم، می پردازیم و مدت زمان جرح و تعدیل شهود را مورد بررسی قرار داده و در ادامه نمونه لایحه جرح شهود را در اختیار شما عزیزان قرار می دهیم.

شرایط قانونی شاهد برای شهادت

به کسی که در مرجع قضایی با توجه به دیده ها، شنیده ها و محسوسات خود به نفع یکی و به ضرر دیگری اخباری را می دهد، شاهد و به عمل او شهادت می گویند. که در قانون برای شاهدی که در دادگاه عمل شهادت را انجام میدهد شرایطی ذکر گردیده و تنها در صورت دارا بودن همه این شرایط است که شهادت معتبر خواهد بود و قاضی می تواند به عنوان یک دلیل شرعی به آن استناد و بر اساس آن حکم بدهد. در صورت نبود حتی یکی از شرایط می توان اقدام به جرح شاهد نمود. از جمله شرایط قانونی شاهد برای شهادت می توان به موارد زیر اشاره نمود:

بلوغ

عقل

ایمان

طهارت مولد یا حلال زاده بودن

عدالت

نداشتن نفع شخصی در دعوا

نداشتن دشمنی با طرفین دعوا

عدم اشتغال به ولگردی و تکدی

البته مطابق قانون قدیم، داشتن رابطه خویشاوندی بین شاهد و طرف دعوی یکی از موارد جرح شاهد محسوب می شد، اما با توجه به نسخ این قانون، شهادت اقوام و بستگان در دادگاه دیگر با منع قانونی مواجه نیست و در حال حاضر داشتن رابطه خویشاوندی جزء موارد جرح شاهد محسوب نمی شود، ولی در هر حال، تشخیص ارزش و تاثیر شهادت خویشاوندان با دادگاه است و قاضی است که در این مورد تصمیم می گیرد. لذا ممکن است که قاضی تحت عنوان مطلع، به اظهارات آنها رسیدگی کند.

بر این اساس، هرگاه در دعوایی به شهادت شهود استناد شود و دادگاه آن را موثر در دعوی تشخیص بدهد، در اصطلاح «قرار استماع گواهی گواهان» را صادر می نماید و شهادت شهود را استماع می کند. قبل از این که این شهادت شنیده شود، مسئولیت و مجازات شهادت دروغ به شاهد تفهیم می شود و پس از آن، شاهد سوگند داده می شود به اینکه حقیقت را بگوید.

جرح و تعدیل شهود

شهادت یکی از مهم ترین ادله های اثبات در دعوا به شمار می رود و قواعد مربوط به شرایط شاهد جزء قواعد آمره به شمار می آیند. این امر به این معنا است که حتما باید همانگونه که در قانون پیش بینی شده است؛ رعایت شوند. بنابراین در مرحله اول خود دادگاه مکلف است؛ در صورتی که نداشتن شرایط فوق را در مورد یک شاهد احراز نمود، به شهادت اثری ندهد.

اما اگر دادگاه از فقدان شرایط مقرر در مورد شاهد بی اطلاع بود، فردی که مدعی نبودن این شرایط در شاهد است، باید آن را اثبات نماید که به این عمل جرح گفته می شود و چنانچه صلاحیت شاهد رد شود طرف مقابل می تواند به دفاع از صلاحیت شاهد بپردازد که به این عمل در اصطلاح تعدیل گفته می شود.

تعریفی که قانونگذار برای جرح و تعدیل شهود ارایه کرده است، بدین شرح است: « ادعای فقدان یکی از شرایطی که قانون برای شاهد مقرر کرده است و از ناحیه طرفین دعوا صورت می گیرد».

هنگامی که یکی از طرفین اقدام به جرح شهود طرف مقابل می نماید، بدین معنا که مدعی می شود یکی از شرایط قانونی شاهد در فرد شهادت دهنده وجود ندارد و دادگاه اقدام به رد صلاحیت وی به عبارتی جرح شهود می نماید، مدعی صلاحیت شاهد می تواند برای اثبات صلاحیت شاهد جرح شده اقامه دلیل کند که این عمل در اصطلاح حقوقی تعدیل شهود نام دارد.

مدت زمان جرح و تعدیل شهود

حال این سوال مطرح است که چگونه شاهد را جرح کنیم و مدت زمان جرح شهود در قانون چه زمانی است. بر اساس قانون، جرح شاهد بایستی قبل از ادای شهادت انجام شود. در صورتی که پس از شهادت معلوم شود که موارد جرح شاهد وجود داشته اند، می توان باز هم ایراد جرح شهود را مطرح نمود که در این حالت تا پیش از صدور حکم بایستی جرح شهود انجام گیرد و مطابق قانون، دادگاه موظف است که به موضوع جرح رسیدگی و اتخاذ تصمیم نماید.

البته در صورتی که شاهد از سوی دادگاه رد شود و یا طرف مقابل ادعا کند؛ شاهد موارد جرح را دارد، کسی که شاهد را معرفی نموده می تواند اقدام به تعدیل نموده؛ بدین نحو که دلایل خود را برای اثبات صلاحیت شاهد به دادگاه ارائه نماید و دادگاه به آن رسیدگی می کند.

نمونه لایحه جرح و تعدیل شهود

در خصوص جرح شاهد و تعدیل شهود و پاسخ به اینکه چگونه شهود را جرح کنیم؟ می توان گفت؛ فرد مدعی عدم وجود شرایط قانونی شاهد می تواند قبل از ادای شهادت طی لایحه ای و با ذکر آنچه از شرایط قانونی شاهد در فرد شهادت دهنده وجود ندارد اقدام به جرح شهود طرف مقابل نماید که در ادامه نمونه لایحه جرح و تعدیل شهود به پیوست تقدیم می گردد.

نمونه لایحه جرح شهود

نویسنده: دینا
حجم:173KB

دانلود فایل

یکی از ادله اثبات دعوی، شهادت شهود می باشد و دعاوی قابل اثبات با شهادت شهود، شامل تمامی دعاوی مالی و غیر مالی، جز در موارد خاص می باشد که به منظور کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط شاهد و جرح و تعدیل شهود در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط شاهد و جرح و تعدیل شهود پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- شرایط قانونی شاهد شرعی برای شهادت چیست؟

از جمله شرایطی که برای شاهد شرهی در ماده 177 قانون مجازات اسلامی ذکر گردیده است: عقل، بلوغ، ایمان، حلال زاده بودن و موارد دیگری است که در صورت نبود آن ها شهادت بی اثر خواهد بود که در متن مقاله به طور کامل ارائه شده است.

2- جرح و تعدیل شهود به چه معناست؟

شهادت بر نبود یکی از شرایط شاهد شرعی را جرح شاهد و شهادت بر وجود شرایط مذکور را تعدیل شاهد می گویند که در متن مقاله به طور کامل ارائه شده است.

3- مدت زمان جرح و تعدیل شهود چه میزان است؟

مطابق قانون جرح شاهد شرعی باید قبل از ادای شهادت صورت گیرد مگر اینکه موجبات جرح پس از شهادت معلوم شود که در متن مقاله به طور کامل ارائه شده است.

برای مشاوره شرایط شاهد و جرح و تعدیل شهود

نظرات کاربران

تعداد کل نظرات: 26

غلامحسین

1398/12/17

سلام در خصوص استرداد جهیزیه دخترم دو نفر شهادت دروغ با قسم به قرآن نزد قاضی خانواده که من جهیزیه را برده ام دادند درحالیکه من نبرده ام وحکم به نفع طرف صادر میشود چکار کنم آیا در دادگاه تجدیدنظر قابل بررسی است یاازچه طریق دیگه این ظلم را توجیه وبررسی وپیگیری نمایم ضمنا قاضی پرونده نه مارا روبرو کرد ونه سوالی دراین خصوص داشت و صرفا شهادت شهود را ملاک قرارداد واجازه هیچ اظهار نظری به ما نداد آیا این درسته البته قبلاً وکیل اعلام کرده که ما نبرده ایم این اوج بی عدالتی را چگونه پیگیری نمایم

پاسخ مشاور: سلام، بله می توانید در مهلت مقرر تجدید نظر خواهی نمایید و شهود را جرح نمایید .

حسین

1398/12/06

با سلام و خسته نباشید بنده مبلغ 3 میلیون تومان سه سال پیش به یک نفر دادم و سفته به مبلغ 17 میلیون گرفتم حالا میخوام سفته ها ا جرا بزارم حالا طرف منو تهدید میکنه که میاد دادگاه میگه نزول گرفتم از من بین من و طرف هیچ قرارداد یا دستخطی نوشته نشده میخوام بدونم آیا شاهد در مسائل مالی معتبر هست یا فقد سند معتبر هست؟با تشکر فراوان

پاسخ مشاور: با سلام ، هم شهادت شهود معتبر است هم سند .

سعید

1398/08/19

باسلام باستنادپیرینت بانکی دادخواست مطالبه وجه داده باتوجه به اینکه سندازمهمترین دلیل برای اثبات ادعامیباشدایا خوانده میتواندباستنادشهود رددعوی بگیرداعتراضم دردادگاه تجدیدنظربه چه عنوانی باشد با کمال تشکر

پاسخ مشاور: سلام، هر دلیل محکمه پسندی را خوانده می تواند به دادگاه ارائه کند مبنی بر اینکه تعهدشان را در قبال شما انجام داده اند و با ارائه سند توسط شما، طرف مقابل باید ادعای خود مبنی بر بری الذمه بودنشان را اثبات نمایند.

مهران

1398/08/19

باسلام وخسته نباشید بدلیل عدم اطلاع ازقانون جرح وتعدیل ایادردادگاه تجدیدنظرمیتوان باتوجه به اینکه رای دادگاه به استناد گواهی شهود بوده شهود را جرح کرد با کمال تشکر

پاسخ مشاور: سلام، بله ادعای فقدان شرایط در شهود یکی از جهات تجدید نظر خواهی است و می توانید با استناد بدان تقاضای تجدید نظر خواهی نمایید.

مه مهران

1398/08/13

به استنادپیرینت بانکی ازیک صرافی دارای مجوزدادخواست مطالبه وجه داده باتوجه به بخشنامه بانک مرکزی که کلیه صرافان بابت خریدوفروش بایدفاکتورصادرکننداماخوانده بااشاره به شهادت شهودحکم به رددعواگرفت ایااعتراض بزنم جه نظری داریددرضمن یکی ازشهودذینفع وازمن پرونده قصایی دارد متشکرم

پاسخ مشاور: سلام، بله می توانید شهود را جرح نمایید. در خصوص ماهیت پرونده نظر به اطلاعاتی که ارائه کرده اید امکان اظهار نظر حقوقی وجود ندارد.

ع از دهدشت

1398/07/10

اگر کسی که سفته در دست اوست وقرار داد دارد پشت سفته بنویسد در وجه معامله آیا جرم است

پاسخ مشاور: دوست عزیز سوال شما واضح نیست لطفا دوباره مطرح نمایید .

علیرضا ملال

اگر شاهدین یا شاهد معتاد باشد در دعوی شهادتش قابل قبول دادگاه است یا نه

پاسخ مشاور: سلام. ممکن است با مشاهده شرایط شهادت آنها را پذیرفته نشود .

مهران

سلام برای اینکه کسی توی دعوایی شاهد باشه باید چه شرایطی داشته باشه؟

پاسخ مشاور: شرایط شاهد از قبیل بلوغ ، عقل ، ایمان ، حلال زاده بودن ، عدالت ، نداشتن نفع شخصی در دعوا ، نداشتن دشمنی با طرفین دعوا ، عدم اشتغال به ولگردی و تکدی گری است .

نیما

باسلام.تعدیل شهور باید تا چه زمانی انجام بشه؟

پاسخ مشاور: جرح شاهد بایستی قبل از ادای شهادت انجام شود اما در شرایطی پیش از صدور حکم نیز می توان اقدام به جرح شهود کرد .

غلامحسين

باسلام واحترام:درپرونده حقوقي ،خواهان شخص aرا بعنوان شاهدمعرفى كرده ولى دراولين جلسه وبدون اطلاع خوانده ،شخص b رابه دادگاه مي آورد،دادگاه به لحاظ شكلي ديگر قراررددعوى صادرميكند،آيا خواهان اين اظهارات شهود رادردادگاه ديگر مستمسك قرار دهد؟