هر جامعه ، برای برقراری نظم و ترتیب ، نیاز به وجود قانون داشته و این موضوع را بشر ، از زمانی که اقدام به زندگی اجتماعی کرد ، دریافت و تا امروز ، آن را اعمال می کند . به دلیل گستردگی موضوعاتی که افراد جامعه ، با آن ها سر و کار دارند ، قانون ، در همه کشور ها ، در موضوعات مختلف ، تقسیم بندی شده است تا مراجعه به آن ، راحت باشد .

 

در کشور ما نیز قانون ، درباره مسائل گوناگون ، دسته بندی متفاوتی دارد . قانون مجازات اسلامی ، یکی از مهمترین قوانین در کشور ما در سال ۱۴۰۳ بوده که مسائل و موضوعات به خصوصی را در بر می گیرد و دارای تقسیم بندی مواد منحصرد به فرد خود می باشد. به همین جهت، آگاهی از آن ، ضروری و لازم است . 

 

از این رو ، در این مقاله ، قصد داریم ، بگوییم که قانون مجازات اسلامی چیست و تاریخچه آن چه می باشد ؛ سپس ، تقسیم بندی این قانون در سال 1403 را توضیح دهیم . چنانچه ، پیرامون این موضوع ، سوالاتی دارید ، با ما همراه باشید.

تاریخچه قانون مجازات اسلامی

همانگونه که گفتیم ، امروزه ، هر حوزه ، قانون مخصوص به خود را دارد . قانون حمایت از خانواده ، قانون سفته و سایر موارد ، در همین راستا تصویب شده اند . یکی از حوزه های بسیار مهمی که شهروندان یک جامعه ، با آن ، مواجه هستند ، امور مربوط به جرایم و مجازات ها یا امور جزایی می باشد ؛ از این رو ، قانون مجازات اسلامی ، در رابطه با موضوعات این حوزه، تصویب شده است. در این قسمت از مقاله ، قصد داریم بگوییم که تاریخچه قانون مجازات اسلامی چیست .

 

قانون مجازات اسلامی ، در هشت مرداد هزار و سیصد و هفتاد ، توسط مجلس شورای اسلامی ، تصویب گردید . این قانون ، به طور آزمایشی و به مدت 5 سال ، اجرا شد تا در مرحله عمل نیز مورد بررسی قرار بگیرد . در سال هزار و سیصد و هفتاد و پنج ، بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی ، تصویب و مدت اجرای آزمایشی این قانون ، برای مدت 10 سال دیگر هم تمدید شد .

 

در این مدت که این قانون ، به صورت آزمایشی اجرا می گردید ، در سال هزار و سیصد و هشتاد و هشت ، مجلس شورای اسلامی ، اقدام به طرح قانون مجازات اسلامی جدیدی کرد که در سال هزار و سیصد و نود و دو، به تصویب نهایی رسید و مورد اجرا گذاشته شد و در حال حاضر ، یعنی تا سال 1403 نیز قانون حاکم و مادر ، در امور جزایی ، است . پس از توضیح در خصوص تاریخچه قانون مجازات اسلامی ، در ادامه ، به این سوال که قانون مجازات اسلامی چیست ، پاسخ خواهیم داد .

حتما بخوانید: قانون مدنی چیست

قانون مجازات اسلامی چیست ؟

در قسمت قبل ، درباره تاریخچه قانون مجازات اسلامی ، صحبت کردیم . در این قسمت از مقاله ، قصد داریم ، توضیح دهیم که قانون مجازات اسلامی چیست و در چه اموری ، مورد مراجعه و استفاده قضات و شهروندان ، قرار می گیرد . به حقوق مربوط به جرم و مجازات ، حقوق کیفری گفته می شود و قانون مجازات اسلامی ، قانونی است که به جرم و مجازات و امور جزایی و کیفری می پردازد .

 

این قانون ، مهمترین قانون کیفری ایران ، درباره جرم و مجازات ، در کشور ما است که 728 ماده دارد و در سال هزار و سیصد و نود و دو تصویب شده است . در قانون مجازات اسلامی ، مشخص گردیده که هر جرم ، چه مجازاتی دارد ، چگونه می توان یک جرم را ثابت کرد یا مجازات یک جرم را کاهش یا افزایش داد ، مجازات حدود، قصاص، دیات و تعزیرات، اقدامات تامینی و تربیتی، شرایط و موانع مسئولیت کیفری چیست و قواعدی که بر آن ها حاکم می باشد ، کدام است .

بیشتر بخوانید: قانون آیین دادرسی کیفری چیست و چند ماده دارد

 

تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی

در قسمت های قبل ، پس از توضیح تاریخچه قانون مجازات اسلامی ، گفتیم که قانون مجازات اسلامی چیست. همچنین ، اشاره کردیم که بعد از لازم الاجرا شدن قانون مجازات اسلامی در سال هزار و سیصد و نود و دو ، تا به امروز ، یعنی تا سال 1403، این قانون ، تنها قانون مرجع و مادر ، در امور جزایی است . در این قسمت از مقاله ، قصد داریم ، در خصوص تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی صحبت کنیم . 

 

قانون مجازات اسلامی ، به دو بخش عمومی و اختصاصی می شود . بخش عمومی ، مربوط به مسائلی است که برای همه جرایم کیفری ، نظیر جرم سرقت ، کلاهبرداری و غیره ، قابل طرح بوده و بین همه جرایم ، مشترک می باشد . بخش دوم قانون مجازات اسلامی ، قسمت اختصاصی آن است که به هر یک از جرایم به طور جداگانه می پردازد این قانون ، به 5 کتاب نیز ، تقسیم گردیده که تقسیم بندی کلی این 5 کتاب ، به ترتیب زیر می باشد :

 

کتاب اول ، تحت عنوان کلیات بوده و از ماده 1 تا ماده 216 این قانون است . این بخش ، موضوعات حقوق کیفری ، را به طور کلی ، بیان می نماید .

 

کتاب دوم ، تحت عنوان حدود بوده و از ماده 217 تا 286 را در بر می گیرد و مربوط به جرایم با مجازات حد است .

 

کتاب سوم ، با عنوان قصاص می باشد و از ماده 278 تا ماده 444 را شامل می شود و موضوع قصاص و شرایط اعمال آن را توضیح داده است . 

 

کتاب چهارم : در خصوص دیات می باشد و از ماده 445 تا ماده 721 را در بر می گیرد . موضوع این کتاب ، مجازات دیه و نحوه پرداخت و شرایط آن است .

 

کتاب پنجم : تعزیرات و مجازات های بازدارنده می باشد ؛ وقتی قانون مجازات اسلامی ، در سال هزار و سیصد و نود و دو ، بازبینی و تصویب شد ، مقررات این قانون ، از ماده 1 تا ماده 497 ( یعنی تا ابتدای کتاب تعزیرات و مجازات بازدانده ) تغییر کرد و از ماده 498 به بعد که کتاب تعزیرات و مجازات بازدارنده است ، بدون تغییر باقی ماند . در واقع ، ماده 1 تا 497 قانون قدیم ، تبدیل به 721 ماده شد که قانون مجازات اسلامی جدید را تشکیل داد . 

 

برای دانلود قانون مجازات اسلامی جدید ، از طریق لینک زیر ، اقدام نمایید .

 

 

یکی دیگر از جرایم رایج در جامعه امروزی که با گسترش استفاده از اینترنت ایجاد شده است، جرایم رایانه ای و انجام انواع کلاهبرداری ها از این طریق می باشد که رسیدگی به آن ها، بر اساس قانون جرایم رایانه ای صورت می گیرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این قانون، خواندن مقاله زیر، پیشنهاد می شود.

در ادامه بخوانید: قانون جرائم رایانه ای

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قانون مجازات اسلامی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قانون مجازات اسلامی پاسخ دهند. 

 

 

سوالات متداول

1- قانون مجازات اسلامی چیست؟

2- بر اساس تاریخچه قانون مجازات اسلامی جدیدترین قانون مجازات اسلامی مصوب چه سالی می باشد؟

3- بخش عمومی قانون مجازات اسلامی دربردارنده چیست؟

---

نظرات کاربران