انواع مجازات ها در قانون مجازات ایران، به سه دسته کلی اصلی ، تبعی و تکمیلی تقسیم شده اند. مجازات اصلی، مجازاتی است که به طور خاص و مشخص در قانون، برای هر جرم مشخص شده است ؛ مجازات تکمیلی با تشخیص قاضی و برای تکمیل مجازات اصلی تعیین می شود و مجازات های تبعی، به صورت خود به خود و به تبع مجازات اصلی به مجرم تحمیل می گردد.

مجازات یا کیفر، به معنای جزای کار و سزای عمل است. در حقوق ، مجازات به معنای واکنش جامعه به عمل مجرمانه ای است که علاوه بر آسیب زدن به قربانی، وجدان جامعه را هم جریحه دار کرده است. قانون گذار، با در نظر گرفتن مجازات برای مجرم، سعی دارد امنیت و اعتماد را به جامعه برگردانده و مجرم را به نتیجه اعمال وی برساند . 

مجازات های تعیین شده برای هر جرم، در قانون مجازات اسلامی یکسان نبوده برای هرکدام از آنها کروه های مختلف وجود دارد. برخی از مجازات ها اصلی هستند، اما برخی دیگر به تشخیص قاضی و برای تکمیل این مجازات اصلی، تعیین می شوند. بعضی از مجازات ها به تبعیت از مجازات اصلی ایجاد می شوند. بنابراین،  قانون گذار، انواع مجازات ها را به سه گروه تقسیم کرده که هر کدام احکام ویژه خود را دارند که لازم است بررسی شود.

به همین دلیل، در این مقاله، قصد داریم، انواع مجازات اصلی، تبعی، تکمیلی را بررسی کنیم و نکات و مواد قانونی مربوط به هرکدام را توضیح دهیم. اگر در خصوص انواع مجازات اصلی ، تبعی ، تکمیلی سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.

مجازات تکمیلی

در نظام جزائی ایران، مجازات ها بر اساس معیار های مختلف تقسیم شده اند. یکی از انواع تقسیم بندی ها، تقسیم انواع مجازات به سه نوع اصلی، تبعی و تکمیلی می باشد. در کتاب اول از قانون مجازات اسلامی، مواد قانونی مربوط به انواع مجازات ها بیان شده است. به موجب ماده 14 این قانون، مجازات های اصلی به چهار گروه حد، قصاص، دیه و تعزیر تقسیم می شوند. برای این که بتوان عمل ارتکابی شخصی را جرم انگاری کرد، برای فعل او یکی از این 4 گروه مجازات تعیین شده باشد، یعنی دارای عنصر قانونی جرم و مجازات باشد.

در خصوص دو گروه بعدی باید گفت، مجازات های تبعی، بنا بر حکم قانون، به صورت خود به ‌خود و به تبع مجازات اصلی جرم، به مجرم تحمیل می شود و مجازات های تکمیلی، به مجازات هایی گفته می شود که توسط دادگاه و با تشخیص قاضی، برای تکمیل مجازات اصلی تعیین می شوند. در ادامه مقاله، قصد داریم، هرکدام از این مجازات ها را به تفصیل توضیح بدهیم.

مجازات تکمیلی

در نظام جزائی ایران، مجازات ها بر اساس معیار های مختلف تقسیم شده اند. یکی از انواع تقسیم بندی ها، تقسیم انواع مجازات به سه نوع اصلی، تبعی و تکمیلی می باشد. در کتاب اول از قانون مجازات اسلامی، مواد قانونی مربوط به انواع مجازات ها بیان شده است. به موجب ماده 14 این قانون، مجازات های اصلی به چهار گروه حد، قصاص، دیه و تعزیر تقسیم می شوند. برای این که بتوان عمل ارتکابی شخصی را جرم انگاری کرد، برای فعل او یکی از این 4 گروه مجازات تعیین شده باشد، یعنی دارای عنصر قانونی جرم و مجازات باشد.

در خصوص دو گروه بعدی باید گفت، مجازات های تبعی، بنا بر حکم قانون، به صورت خود به ‌خود و به تبع مجازات اصلی جرم، به مجرم تحمیل می شود و مجازات های تکمیلی، به مجازات هایی گفته می شود که توسط دادگاه و با تشخیص قاضی، برای تکمیل مجازات اصلی تعیین می شوند. در ادامه مقاله، قصد داریم، هرکدام از این مجازات ها را به تفصیل توضیح بدهیم.

مجازات تکمیلی

در نظام جزائی ایران، مجازات ها بر اساس معیار های مختلف تقسیم شده اند. یکی از انواع تقسیم بندی ها، تقسیم انواع مجازات به سه نوع اصلی، تبعی و تکمیلی می باشد. در کتاب اول از قانون مجازات اسلامی، مواد قانونی مربوط به انواع مجازات ها بیان شده است. به موجب ماده 14 این قانون، مجازات های اصلی به چهار گروه حد، قصاص، دیه و تعزیر تقسیم می شوند. برای این که بتوان عمل ارتکابی شخصی را جرم انگاری کرد، برای فعل او یکی از این 4 گروه مجازات تعیین شده باشد، یعنی دارای عنصر قانونی جرم و مجازات باشد.

در خصوص دو گروه بعدی باید گفت، مجازات های تبعی، بنا بر حکم قانون، به صورت خود به ‌خود و به تبع مجازات اصلی جرم، به مجرم تحمیل می شود و مجازات های تکمیلی، به مجازات هایی گفته می شود که توسط دادگاه و با تشخیص قاضی، برای تکمیل مجازات اصلی تعیین می شوند. در ادامه مقاله، قصد داریم، هرکدام از این مجازات ها را به تفصیل توضیح بدهیم.

مجازات تبعی

 آخرین گروه از انواع مجازات، مجازات تبعی است. در تعریف این نوع از مجازات باید گفت، مجازات تبعی، مجازاتی است که علاوه بر مجازات اصلی، به صورت خود به خود به مجرم تحمیل شده، نیازی به ذکر در حکم نداشته و نتیجه جدا نشدنی مجازات اصلی می باشد. در واقع این مجازات ها به تبعیت از مجازات اصلی، نسبت به مجرم اعمال می گردد، به همین دلیل به آنها مجازات تبعی گفته می شود .

مجازات تبعی، بیشتر مربوط به محرومیت محکوم از یک سری حقوق اجتماعی است . به موجب ماده 25 قانون مجازات اسلامی، برای اجرای مجازات تبعی، سه شرط در نظر گرفته شده است :

مجازات تبعی برای جرایم عمدی است .

مجازات تبعی برای جرایم عمدی ای است که محکومیت کیفری شان قطعی شده باشد . 

مجازات های تبعی بعد از اجرای حکم، قابل اجرا هستند.

موارد حقوق اجتماعی در ماده 26 قانون مجازات اسلامی، معین شده است که شامل موارد مانند داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی، عضویت در شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و مواردی از این قبیل می باشد. 

باید به این نکته، اشاره شود که به موجب تبصره 2 ماده 25 قانون مجازات اسلامی: " در مورد جرائم قابل گذشت، در صورتی که پس از صدور حکم قطعی، با گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اجرای مجازات، موقوف شود، اثر تبعی آن نیز رفع می شود." همان طور که گفتیم، مجازات های تبعی به تبع مجازات اصلی و به صورت خود به خود به مجرم تحمیل می شود؛ بنابراین، با موقوف شدن مجازات اصلی، مجازات تبعی نیز زائل می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مجازات اصلی ، تکمیلی و تبعی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا از طریق مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجازات اصلی ، تکمیلی و تبعی پاسخ دهند .