یکی از جرایمی که از دیرباز در تمام جوامع وجود داشته، جرم سرقت است. سرقت که به موجب قانون مجازات اسلامی، به دو دسته سرقت حدی و تعزیری، تقسیم می گردد، دارای مجازات مقرر در قانون می باشد. مال باخته می تواند، برای شکایت از جرم سرقت، با ارائه شکواییه سرقت، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی،اقدام کرده و صدور حکم مقتضی را از مقام قضایی، درخواست کند.

مقام قضایی، بعد از اینکه متهم را سارق و مجرم شناخت، پرونده را به دادگاه کیفری، ارسال می نماید و در این دادگاه، مجرم ، علی الاصول، علاوه بر مجازات تعیین شده در قانون، نظیر حبس، محکوم به استرداد و رد مال حاصل از سرقت نیز می گردد که این رد مال، تشریفات، شرایط و قواعد مخصوص به خود را دارد و در مواردی، سبب طولانی تر شدن حبس سارق نیز می شود.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، توضیح دهیم مال مسروقه به چه مالی می گویند و مفهوم رد مال حاصل از سرقت یا رد مال مسروقه چیست؛ سپس، این مساله را از منظر قانون مجازات، بررسی کرده و ماده قانونی رد مال در تحصیل مال مسروقه را بگوییم و در این باره که رد مال در سرقت مشارکتی، چگونه می باشد، صحبت کرده و حکم سرقت مال مسروقه را ذکر کنیم.

مال مسروقه چیست ؟

قبل از توضیح در این خصوص که رد مال مسروقه چیست و احکام آن، در سرقت مشارکتی، چگونه می باشد؟ ابتدا باید، در خصوص مال مسروقه، توضیح داده و بگوییم که این عبارت، به چه معنا است؛ سپس، با مراجعه به قانون مجازات اسلامی، به این پرسش که مقصود از رد مال مسروقه چیست؟ پاسخ دهیم.

بر اساس لغت نامه، مسروقه، به معنای دزدیده، دزدیده شده و سرقت شده می باشد و مقصود از مال مسروقه، مال های دزدیده شده است. بر اساس قانون مجازات اسلامی، مال مسروقه، مالی است که مجرم، آن را در اثر ارتکاب جرم سرقت حدی یا تعزیری، به دست آورده است.

حتما بخوانید: جرم سرقت یا دزدی و انواع آن

رد مال در سرقت یعنی چه

یکی از مواردی که در صدور حکم مجازات سرقت، در خصوص مرتکب، توسط قاضی رسیدگی کننده به پرونده، صادر می گردد، حکم به رد مال حاصل از سرقت، به مشتکی عنه است. پرسشی که در این خصوص مطرح می گردد، این بوده که مقصود از رد مال مسروقه چیست؟

همانطور که گفتیم، مال مسروقه، مال سرقت شده و دزدیده شده می باشد که مرتکب جرم سرقت، آن را بر اثر ارتکاب این جرم، به دست آورده است. مقصود از رد مال مسروقه، این بوده که مرتکب، باید، در صورت وجود عین، عین مال و در صورت نبود عین، مثل یا قیمت مال را به مشتکی عنه، بدهد.

در واقع، رد مال، نهادی است که توسط قانون گذار، پیش بینی شده تا خسارت وارده به زیان دیده از جرم، جبران شود و قضات، در کنار صدور حکم مجازات حبس و جزای نقدی، این امر را نیز در رای خود، درج کرده و در صورت عدم توان سارق، بر رد عین، مثل یا قیمت مال، چنانچه شاکی، رضایت ندهد، مجرم در حبس، به سر خواهد برد.

حتما بخوانید: رد مال و رد مثل مال یعنی چه

 

رد مال مسروقه بر طبق قانون مجازات اسلامی

پس از توضیح در این خصوص که مفهوم از رد مال مسروقه چیست، در این بخش، قصد داریم، این امر را از منظر قانون مجازات اسلامی، بررسی کرده و ماده قانونی اختصاص داده شده به رد مال، در این قانون را، ارائه نماییم. ماده قانونی رد مال حاصل از سرقت، ماده 214 قانون مجازات است. این ماده، مقرر می دارد:

بر اساس آنچه در ماده 214 قانون مجازات اسلامی آمده، سارق یا مرتکب جرم سرقت، باید، عین و در صورت عدم وجود عین، به علت فروش آن یا تخریب آن یا هر امر دیگری، مثل و در صورت عدم امکان رد مثل، قیمت مال مسروقه را به صاحب مال، رد کرده یا بپردازد. 

بیشتر بخوانید: مجازات انواع سرقت تعزیری

 

ماده قانونی رد مال در تحصیل مال مسروقه

قبل از ذکر ماده قانونی رد مال در تحصیل مال مسروقه، باید، توضیح دهیم که مقصود از تحصیل مال مسروقه چیست. مقصود از تحصیل مال مسروقه، به دست آوردن، خریدن، مخفی یا قبول کردن مالی است که از راه سرقت به دست آمده است و این عمل، در صورتی که با علم اطلاع از سرقتی بودن مال، انجام شود، جرم است و ماده 662 قانون مجازات اسلامی، مجازات آن را مورد پیش بینی قرار داده، این ماده، مقرر می دارد:

"هر کس با علم و اطلاع یا با وجود قرائن اطمینان‌ آور به اینکه مال، در نتیجه ارتکاب سرقت، بدست آمده است، آن را به نحوی از انحاء، ‌تحصیل یا مخفی یا قبول نماید یا مورد معامله قرار دهد، به حبس از شش ماه تا سه سال و تا (74) ضربه شلاق، محکوم خواهد شد. ‌در صورتی که متهم، معامله اموال مسروقه را حرفه خود قرار داده باشد، به حداکثر مجازات در این ماده، محکوم می‌ گردد."

بر اساس این ماده مجازات جرم تحصیل مال مسروقه، حبس و شلاق خواهد بود، اما، پرسشی که مطرح می گردد، این است که آیا در تحصیل مال مسروقه، رد مال، وجود دارد یا خیر و در صورت وجود داشتن، ماده قانونی آن، چه می باشد. 

حتما بخوانید: مجازات خرید مال مسروقه

 

رد مال در سرقت مشارکتی

با توجه به اینکه گاهی افراد، به اتفاق، یعنی، دو یا چند نفری، اقدام به سرقت می نمایند، این پرسش مطرح می گردد که تکلیف رد مال، در چنین سرقتی، چگونه خواهد بود. لذا، در این بخش، قصد داریم، در خصوص رد مال در سرقت مشارکتی، صحبت کنیم که برای این امر، باید، به رای وحدت رویه شماره 799 هیات عمومی دیوان عالی کشور، صادره در تاریخ 1399/07/15، درباره مسئولیت سارقان، در رد مال مسروقه، مراجعه نماییم که مقرر می دارد: 

بر اساس این رای، رد مال، در سرقت مشارکتی نیز وجود داشته و قواعد آن، از این قرار خواهد بود که هر سارق، به میزان مالی که به دست آورده، مسئول رد مال است و در صورتی که امکان تشخیص میزان مال تحصیل شده توسط هر سارق، وجود نداشته باشد، تمامی آن ها، به یک میزان، در رد مال، مسئول هستند.

 

حکم سرقت مال مسروقه

در قسمت های قبل، گفتیم که جرم و ارکان جرم سرقت، در قانون مجازات اسلامی، پیش بینی شده و رد مال مسروقه به زیان دیده از جرم، از مواردی است که در حکم مجازات سرقت، درج می گردد. از آنجا که در جرم سرق، گاهی ممکن است، مال مسروقه، یعنی مالی که به واسطه ارتکاب جرم سرقت، دزدیده شده، توسط سارق دیگری، ربوده شود. لذا، در این بخش، قصد داریم، در خصوص حکم سرقت مال مسروقه، توسط سارق دیگر، از منظر قانون مجازات صحبت کنیم.

در خصوص حکم سرقت مال مسروقه باید گفت، برای سارق جدید نیز، حکم مجازات سرقت، بسته به اینکه مرتکب سرقت حدی یا تعزیری شده باشد، صادر می گردد و مشتکی عنه، در خصوص رد مال، حق مراجعه به هر دو سارق را خواهد داشت.

در ادامه بخوانید: استرداد اموال سرقت شده

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص رد مال مسروقه یا رد مال حاصل از سرقت​ در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا از طریق مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون رد مال مسروقه یا رد مال حاصل از سرقت​ پاسخ دهند.

 

 

سوالات متداول

1- مقصود از مال مسروقه چیست؟

2- معنی رد مال مسروقه چیست؟

3- رد مال در سرقت مشارکتی چگونه است؟

---

نظرات کاربران