سندیکای کارگری چیست ؟

کارگر و کارفرما همیشه موضوعات مورد توجه قانونگذار بوده اند . روابط میان این دو گروه و نابرابری همیشگی آن ها باعث شده تا قانون چتر حمایتی خود را بر سر کارگران باز نگه دارد . یکی از موارد حمایتی در این زمینه ، تاکید قانونگذار بر تشکیل اتحادیه های کارگری یا همان سندیکا ها بوده است . این اتحادیه ها انواع مختلفی دارند که هر کدام اهداف خاصی را می توانند دنبال کنند .

سندیکا های کارگری به عنوان یکی از عناصر اصلی کشور های دموکراتیک از اهمیت روز افروزنی برخوردار هستند . این اتحادیه ها از طرفی به عنوان مدافع حقوق اقتصادی و اجتماعی کارگران بوده بلکه در سیاست گذاری ها و تصویب قوانین عادلانه نیز نقشی اساسی دارند .

اتحادیه های کارگری به عنوان نماینده ی کارگران ، به عنوان قشر بزرگی از جامعه که نیاز های مهم و اساسی آنها تعیین کننده بسیاری از شاخص های اجتماعی و اقتصادی است ، برای شنیده شندن صدای آنها تلاش میکنند . ما در این مقاله ابتدا به تعریف سندیکا ی کارگری پرداختیم و در بخش دوم انواع سندیکا ی کارگری را بر شمردیم . در بخش سوم اهداف سندیکا های کارگری را بیان کرده و در بخش آخر به اختصار سندیکا های کارگری در ایران را بررسی کردیم .

تعریف سندیکا ی کارگری

با توجه به تعریف سازمان بین المللی کار از سندیکا ی کارگری این سازمان عبارت است از : سازمانی که به صورت داوطلبانه و مستقل ، از کارگران یک حرفه یا صنعت ، بدون توجه به تفاوت های عقیدتی ، سیاسی ، مذهبی ، جنسیتی و قومی ، برای حمایت از منافع جمعی کارگران و ارتقای موقعیت اجتماعی ، اقتصادی ، رفاهی و موقعیت استخدامی و شرایط حقوق  و دستمزد آن ها تشکیل می شود .
ویژگی بارز اتحادیه های کارگری داوطلبانه بودن عضویت در آن ها و مستقل بوده این اتحادیه ها است . داوطلبانه بودن در  بعد ایجابی یا مثبت آن به این معنا است که هر فرد مختار و آزاد است در هر سندیکایی که به اهداف او نزدیک تر است عضو شود . آزادی به معنای سلبی یا منفی یعنی هر فرد آزاد است عضو هیچ سندیکایی نباشد یا بتواند از هرکدام که خواست خارج شود .
این موضوع در جایی اهمیت خود را نشان می دهد که برخی از کارفرما ها ممکن است کارگر را به خاطر عضویت در یک اتحادیه یا سندیکا توبیخ و جریمه کنند و یا به طور کلی تحت فشار قرار دهند .
استقلال اتحادیه کارگری به این معنا است که این اتحادیه ها آزادانه تشکیل شوند . یعنی دولت نباید بتواند در تشکیل آن دخالت کرده و نباید این اختیار را داشته باشد تا با یک دستور اداری آن را منحل کند . جنبه بارز آن لازم نبودن مجوز برای تشکیل سندیکا است . اصل استقلال سندیکا تنها یک محدودیت دارد و آن این است که مثل هر گروه دیگری و مثل تمامی افراد جامعه نمی تواند عملی خلاف قانون انجام دهد .

انواع سندیکا ی کارگری

• سندیکا های حرفه ای : این اتحادیه توسط کارگرانی که به یک حرفه ی خاص مشغول اند ، صرف نظر از این که در چه صنعتی از حرفه ی خود استفاده و برای آن کار می کنند تشکیل می شود . مثل تمامی کسانی که به حرفه ی جوشکاری مشغولند .
• سندیکا های صنعتی : کارگرانی که در یک صنعت مشابه کار میکنند ، اعضای این اتحادیه ها را تشکیل می دهند . مثل صنعت لاستیک .
• سندیکا های عمومی : اتحادیه هایی هستند که هیچ دسته بندی خاصی ندارند و همه ی آنهایی که کارگر محسوب می شوند به عضویت این اتحادیه ها در می آیند .
• سندیکا های کارگاهی : این اتحادیه متشکل از کارگران یک کارگاه است یعنی هر کارگاه برای خود ، سازمان کوچکی تشکیل می دهد . نمونه این سندیکا ها در قانون کار ایران ، شورای اسلامی کار در کارگاه های بالای 35 نفر است .

اهداف سندیکا های کارگری

سندیکا های کارگری در مذاکره با کارفرما و دولت ، همچنین در تصویب قوانین کار نقشی اساسی ایفا می کنند . نمایندگان این سازمان ها به عنوان صدای کارگران مانع تصویب قوانین تبعیض آمیز علیه کارگران شده و در جهت ارتقای وضعیت معیشت آن ها قدم بر میدارند .
به طور کلی اهداف سندیکا های کارگری عبارت اند از :

• به وجود آوردن سیستم دستمزد مناسب
• بهبود شرایط کار
• ایجاد محیط مناسب کار
• ایجاد امنیت شغلی
• حل اختافات مربوط به کار 
• به وجود آوردن پیمان های جمعی

سندیکا های کارگری در ایران

در ایران تشکیلات کارگری به زمان انقلاب مشروطیت باز می گردد . قانون اساسی مشروطه با به رسمیت شناختن حق تشکل و اجتماع ، زمینه ی فعالیت اتحادیه های کارگری را به وجود آورد . که حاصل آن تشکیل اولین اتحادیه ی کارگری در چاپخانه کوچکی در تهران ، در سال 1285 بود . 
در دوران کنونی قانون اساسی در اصول 24 و 104 به این سازمان ها اشاره کرده است . همینطور فصل 6 قانون کار با موضوع تشکل های کارگری و کارفرمایی به موضوع اتحادیه های کارگری و کارفرمایی اختصاص داده شده است . همچنین قانون تشکیل شورا ها و آیین نامه های موجود مصادیقی هستند که به موضوع سندیکا های کارگری پرداخته اند .

 اصل 26 : " احزاب ، جمعيت ها ، انجمن های سياسی و صنفی و انجمن های اسلامی يا اقليت های دينی شناخته شده آزادند ، مشروط به اين كه اصول استقلال ، آزادي ، وحدت ملی ، موازين اسلامی و اساس جمهوری اسلامي را نقض نكنند . هيچ كس را نمی توان از شركت در آنها منع كرد يا به شركت در يكی از آنها مجبور ساخت . "

اصل 104 : " به منظور تأمين قسط اسلامی و همكاري در تهيه برنامه‌ها و ايجاد هماهنگی در پيشرفت امور در واحدهای توليدی ، صنعتی و كشاورزی ، شوراهايی مركب از نمايندگان كارگران و دهقانان و ديگر كاركنان و مديران ، و در واحدهاي آموزشی ، اداری ، خدماتی و مانند اينها شوراهايی مركب از نمايندگان اعضاي اين واحد‌ها تشكيل می شود " چگونگی تشكيل اين شورا‌ها و حدود وظايف و اختيارات آنها را قانون معين می كند . " توضیحات بیشتر این موضوع در مقاله وضعیت حقوقی سندیکا های کارگری در ایران مورد بررسی قرار گرفته است .

برای مطالعه بیشتر درباره سندیکا ی کارگری در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نکاح معاطاتی پاسخ دهند.