در پاسخ به پرسش طلاق چیست؟ و چند نوع طلاق داریم؟ باید گفت که طلاق به معنای انحلال قانونی پیوند ازدواج است که به درخواست زوج یا زوجه و تحت شرایط مشخصی صورت می گیرد. انواع و اقسام طلاق به چند دسته اصلی تقسیم می شود که از جمله می توان به طلاق رجعی، طلاق بائن و طلاق خلع و مبارات اشاره کرد. همچنین طلاق می تواند به صورت توافقی، قضایی، یا یکطرفه باشد.

 

   

عناوین اصلی این مقاله

• طلاق چیست
• انواع طلاق بر اساس درخواست کننده طلاق
• اقسام طلاق بر اساس امکان رجوع
سوالات متداول

در پاسخ به پرسش طلاق چیست؟ باید گفت که طلاق به معنی پایان قانونی رابطه زناشویی است که بر اساس درخواست یکی از طرفین یا توافق هر دو و با رعایت شرایط شرعی و قانونی انجام می‌شود. در حقوق ایران، انواع و اقسام طلاق شامل طلاق رجعی (که مرد در دوران عده حق رجوع دارد)، طلاق بائن (که بدون امکان رجوع است، مانند طلاق قبل از رابطه زناشویی یا طلاق زن یائسه) و طلاق خلع و مبارات (که زن با بخشش مهریه یا پرداخت مالی به مرد، درخواست طلاق می‌دهد) می‌شود. همچنین، پاسخ پرسش چند نوع طلاق داریم؟ این است که از نظر اجرایی، طلاق می‌تواند توافقی، قضایی یا یکطرفه باشد که هرکدام تشریفات خاص خود را دارد.

طلاق به عنوان یکی از چالش برانگیزترین مسائل اجتماعی، از جنبه های مختلف روانی، اقتصادی و فرهنگی حائز اهمیت است. این پدیده نه تنها زندگی فردی زوجین و فرزندان آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه ساختار خانواده به عنوان پایه ای ترین نهاد جامعه را متحول می سازد. از بعد روانی، طلاق می تواند منجر به آسیب های عاطفی پایدار شود، درحالی که از نظر اقتصادی، اغلب با چالش های مالی به ویژه برای زنان و کودکان همراه است. با این حال، در مواردی مانند روابط ناسالم و خشونت آمیز، طلاق می تواند تنها راه نجات باشد.

با توجه به میزان اهمیت موضوع طلاق و انواع آن، در این مقاله دینا به پرسش طلاق چیست پاسخ داده شده و در ادامه انواع طلاق از دو جنبه درخواست کننده طلاق و امکان رجوع از طلاق مورد بررسی قرار گرفته است. 

طلاق چیست

در پاسخ به پرسش طلاق چیست باید گفت که، طلاق در حقوق ایران به معنای پایان رسمی عقد ازدواج میان زن و شوهر است. بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد می تواند هر زمان که بخواهد با رعایت شرایط قانونی، همسر خود را طلاق دهد. البته در برخی موارد خاص، زن نیز با مراجعه به دادگاه و اثبات دلایل موجه می تواند درخواست طلاق کند.

انواع طلاق در قانون ایران شامل طلاق رجعی و طلاق بائن است. در طلاق رجعی، مرد تا پایان مدت عده می تواند به زن رجوع کند و زندگی مشترک را از سر بگیرد. اما در طلاق بائن، این امکان وجود ندارد و رابطه زوجیت به طور کامل قطع می شود. هر یک از این انواع، شرایط و آثار حقوقی خاص خود را دارند.

به طور کلی، طلاق یک فرآیند حقوقی و اجتماعی مهم است که قانون گذار برای آن مقررات مشخصی در نظر گرفته است. ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی به عنوان اصلی ترین ماده قانونی در این زمینه، چارچوب کلی طلاق را تعیین می کند و سایر مواد قانونی جزئیات انواع و شرایط آن را توضیح می دهند.

انواع طلاق بر اساس درخواست کننده طلاق

طلاق بر اساس درخواست کننده طلاق به سه دسته اصلی تقسیم می شود که هر یک شرایط و مراحل قانونی خاص خود را دارند. هرچند طلاق به طور کلی حق مرد محسوب می شود، اما در برخی موارد زن نیز می تواند از دادگاه درخواست طلاق کند و یا هر دو طرف با توافق مشترک، زندگی زناشویی خود را پایان دهند. این تقسیم بندی شامل طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی است که در ادامه هر کدام به اختصار بررسی شده است.

در طلاق از طرف مرد، مرد باید تشریفات قانونی را رعایت کند و مطابق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق نماید. ابتدا مرد باید درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش را به دادگاه ارائه دهد و در جلسات داوری شرکت کند. در صورتی که دادگاه تشخیص دهد ادامه زندگی مشترک ممکن نیست، گواهی عدم امکان سازش صادر می شود. همچنین مرد موظف است تمامی حقوق مالی زن مانند مهریه، نفقه و نحله را پرداخت کند. این روند نشان می دهد که اگرچه طلاق حق مرد است، اما بدون رعایت تشریفات قانونی امکان پذیر نیست.

طلاق از طرف زن به دو صورت امکان پذیر است: نخست، زمانی که زن وکالت طلاق داشته باشد، یعنی مرد به او حق داده است که بتواند طلاق بگیرد؛ هرچند زن برای اجرای این حق نیز باید تشریفات قانونی را طی کند. دوم، زمانی که زن به استناد شرایط عسر و حرج یا موارد دیگر مانند عدم پرداخت نفقه، غیبت بیش از چهار سال مرد یا شرایط سخت دیگر، از دادگاه درخواست طلاق می کند. در این حالت زن باید دلایل خود را اثبات کند تا دادگاه حکم طلاق را صادر نماید.

در نهایت، طلاق توافقی زمانی رخ می دهد که زن و مرد با هم به توافق برسند که به زندگی مشترک پایان دهند. در این حالت نیز باید مراحل قانونی طی شود و طرفین از دادگاه گواهی عدم امکان سازش دریافت کنند. این نوع طلاق به دلیل رضایت طرفین، معمولا سریع تر و بدون منازعه انجام می شود و از نظر قانونی نیز تشریفات خاص خود را دارد. به این ترتیب، انواع طلاق بر اساس درخواست کننده، هر یک مسیر و شرایط متفاوتی در قانون مدنی ایران دارند.

اقسام طلاق بر اساس امکان رجوع

اقسام طلاق بر اساس امکان رجوع به دو نوع اصلی تقسیم می شود که هر کدام آثار حقوقی متفاوتی دارند. پس از جدایی زن و شوهر، در طول مدت عده، مرد می تواند بدون نیاز به ازدواج مجدد، با ثبت رجوع، زندگی مشترک را از سر بگیرد. این حق رجوع همواره متعلق به مرد است و حتی اگر توافقی خلاف آن صورت گیرد، قابل تغییر نیست. بنابراین، امکان بازگشت به زندگی مشترک در برخی انواع طلاق وجود دارد و در برخی دیگر این حق از بین می رود. اقسام طلاق بر اساس امکان رجوع عبارتند از:

طلاق رجعی: در این نوع طلاق، مرد تا پایان مدت عده می تواند به زن رجوع کند و زندگی مشترک را ادامه دهد. پس از پایان عده، حق رجوع از بین می رود و طلاق دائمی می شود. اکثر طلاق هایی که در ایران ثبت می شوند، از نوع رجعی هستند مگر اینکه قانون به طور خاص نوع دیگری را تعیین کرده باشد.

طلاق بائن: در این نوع طلاق، مرد حق رجوع ندارد و جدایی قطعی است. بر اساس ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی، مواردی که طلاق بائن محسوب می شوند که عبارتند از:
 

طلاق قبل از نزدیکی
 

طلاق یائسه
 

طلاق خلع و مبارات مادامی که زن از مالی که به مرد بخشیده رجوع نکرده باشد،طلاق خلع و مبارات زمانی بائن است که زن از بذل مالی خود رجوع نکرده باشد، اما اگر زن رجوع کند، مرد نیز می تواند به طلاق رجوع نماید.
 

سومین طلاقی که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید.

طلاق رجعی و بائن هر یک آثار و پیامدهای حقوقی متفاوتی برای زن و مرد به همراه دارند. در طلاق رجعی، به دلیل امکان رجوع مرد در مدت عده، زن همچنان از حمایت های مالی مانند نفقه برخوردار است و رابطه زناشویی به صورت موقت قطع شده است. اما در طلاق بائن، که جدایی قطعی محسوب می شود، حق رجوع مرد از بین می رود و زن دیگر مستحق نفقه نیست مگر در موارد خاص. این تفاوت ها باعث می شود که نوع طلاق تاثیر مستقیمی بر وضعیت حقوقی و مالی طرفین و همچنین امکان بازگشت به زندگی مشترک داشته باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد طلاق و انواع آن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون طلاق و انواع آن پاسخ دهند.

سوالات متداول

1-  طلاق چیست؟

2- انواع طلاق بر اساس درخواست کننده طلاق چیست؟

3- در نظام حقوقی ایران چند نوع طلاق وجود دارد؟