حکم تعلیقی چیست

 

تعلیق مجازات به این معناست که دادگاه صادر کننده حکم می تواند اجرای تمام یا قسمتی از حکم و مجازات تعیین شده را برای مدت یک تا پنج سال و با توجه به شرایطی به تاخیر اندازد . این تاسیس حقوقی مزایای فراوانی دارد از جمله آنکه به اصلاح مجرمان و کمک به بازگشت آن ها به اجتماع کمک کرده و همچنین جمعیت زندان ها را کاهش می دهد و از تاثیرات مخرب محیط زندان بر مجرم هم پیشگیری می کند .

مواد 46 تا 59 قانون مجازات اسلامی به حکم تعلیقی اختصاص دارد که دادگاه برای صدور حکم معلق باید شرایط و ضوابطی را مدنظر قرار دهد به همین منظور در ادامه  این مقاله به شرایط عمومی تعلیق مجازات ، کسانی که می توانند تعلیق مجازات را درخواست کنند ، انواع تعلیق مجازات ، جرائم غیر قابل تعلیق و شرایط لغو قرار تعلیق مجازات می پردازیم .

شرایط عمومی تعلیق حکم و مجازات

تعلیق مجازات تنها در مورد جرائم تعزیری درجه سه تا هشت صادر می شود و در مورد جرائم حدی و دیه یا قصاص امکان صدور تعلیق حکم و مجازات وجود ندارد . تعزیر ، مجازاتی است که در شرع نیامده و مبنای جرم انگاری آن مصالح و منافع جامعه است .

لازم به ذکر است که در تعلیق حکم و مجازات ، مجرم تنها از جنبه عمومی مجازات رهایی می یابد اما جنبه خصوصی مجازات پابرجاست و حکم به پرداخت خسارت یا دیه در این موارد اجرا می شود . در صورتی که متهم در مدت تعلیق اجرای مجازات مرتکب جرم جدیدی نشود ، نه تنها اجرای مجازات از وی برداشته می شود بلکه آثار تبعی جرم هم از سجل کیفری فرد پاک می شود که این موضوع ، به صورت مفصل در مقاله شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی مطرح شده است .

حتما بخوانید: تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری

چه کسانی می توانند تعلیق حکم و مجازات را درخواست کنند

دادگاه می‌ تواند تمام یا قسمتی از حکم و مجازات را مورد تعلیق قرار دهد . در ماده 46 قانون مجازات اسلامی آمده تعلیق اجرای مجازات پس از گذراندن یک سوم مجازات نیز پذیرفته شده است و دادستان می تواند تعلیق اجرای بقیه مجازات را از دادگاه صادر کننده حکم قطعی تقاضا کند .

محکوم‌ علیه هم می‌تواند پس از گذراندن یک سوم از مدت مجازات ، تقاضای تعلیق اجرای بقیه مجازات را مطرح کند . در توضیح این مطلب باید گفت که صادرکننده حکم قطعی به شرح مذکور در ماده فوق می‌تواند دادگاه بدوی صادرکننده رأی باشد یا دادگاه تجدید نظر ؛ که پس از نقص رأی برائت رأسا مبادرت به انشای صدور حکم کرده است .

در ادامه بخوانید: حبس تعلیقی چیست

 

جرائم غیر قابل تعلیق

همانطور که در ماده 47 قانون مجازات اسلامی مشاهده می کنیم " صدور حکم و اجرای مجازات در مورد جرائم زیر و شروع به آن ها قابل تعلیق و تعویق نیست :
الف – جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور ، خرابکاری در تاسسیسات آب ، برق ، گاز ، نفت و مخابرات .
ب – جرائم سازمان یافته ، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار ، آدم ربایی و اسید پاشی .
پ – قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه ی دیگر ، جرائم علیه عفت عمومی ، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا .
ت – قاچاق عمده مواد مخدر یا روانگردان ، مشروبات الکلی و سلاح و مهمات و قاچاق انسان .
ث – تعذیر بدل از قصاص نفس ، معاونت در قتل عمدی ، محاربه و افساد فی الارض .
ج – جرائم اقتصادی با موضوع جرم بیش از یکصد میلیون ریال ."

 

انواع تعلیق حکم و مجازات

بر مبنای ماده 48 قانون مجازات اسلامی : " تعلیق مجازات با رعایت مقررات مندرج در تعویق صدور حکم ، ممکن است به طور ساده یا مراقبتی باشد ."
در تعلیق ساده فرد متهم تعهد می‌کند که در مدت تعلیق هیچ نوع جرمی را انجام ندهد، به موجب ماده ۵۲ قانون مجازات اسلامی : “هر گاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق ، مرتکب جرم عمدی موجب حد ، قصاص ، دیه یا تعزیر تا درجه هفت نشود ، محکومیت تعلیقی بی‌اثر می‌شود ."
اما در تعلیق مراقبتی علاوه بر رعایت شرایط تعلیق ساده ، محکوم باید دستوراتی را نیز که دادگاه معین می نماید را در مدت تعلیق انجام دهد . این دستورات که در ادامه به آن ها اشاره شده و قاضی به صلاح دید خود می تواند یکی از این موارد یا تمام آن ها را تعیین کند :

الف. حضور به موقع در زمان و مکان تعیین شده توسط مقام قضایی یا مددکار اجتماعی ناظر

ب. ارائه‌ی اطلاعات و اسناد و مدارک تسهیل کننده‌ی نظارت بر اجرای تعهدات محکوم برای مددکار اجتماعی

پ. اعلام هرگونه تغییر شغل، اقامتگاه یا جابه‌جایی در مدت کمتر از پانزده روز و ارائه‌ی گزارشی از آن به مددکار اجتماعی

ت. کسب اجازه از مقام قضایی به منظور مسافرت به خارج از کشور

 

شرایط لغو قرار تعلیق حکم و مجازات

طبق  ماده 54 قانون مجازات اسلامی : "هر گاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق ، مرتکب یکی از جرائم عمدی موجب حد ، قصاص ، دیه یا تعذیر تا درجه هفت شود ، پس از قطعیت حکم اخیر ، دادگاه قرار تعلیق را لغو و دستور اجرای حکم معلق را نیز صادر و مراتب را به دادگاه صادرکننده قرار تعلیق اعلام می کند . دادگاه به هنگام صدور قرار تعلیق به طور صریح به محکوم اعلام می کند که اگر در مدت تعلیق مرتکب یکی از جرائم فوق شود ، علاوه بر مجازات اخیر مجازات معلق نیز درباره وی اجرا می گردد ."

بنابراین اگر محکوم در طول مدت تعلیق مجازات مرتکب یکی از جرائم عمدی موجب حد ، قصاص ، دیه و یا تعزیر درجه هفت شود دادگاه قرار تعلیق مجازات را لغو کرده و دستور اجرای حکم معلق را صادر می کند .

بیشتر بخوانید: قرار تعویق صدور حکم مراقبتی

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم تعلیقی ، به کانال تلگرام حقوق کیفری مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم تعلیقی پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- در چه جرائمی امکان تعلیق حکم و مجازات وجود ندارد ؟

2- چه کسانی می توانند تقاضای تعلیق مجازات را داشته باشند ؟

3- بر طبق ماده 48 قانون مجازات اسلامی تعلیق حکم و مجازات چند نوع است ؟

---

نظرات کاربران