انحلال قرارداد یک واقعه حقوقی است که اثار آن از روز انحلال بر قرارداد بار می شوند، اما تفاوت انحلال قرارداد با بطلان در این است که بطلان قرار داد باعث از بین رفتن قرارداد از رو انعقاد آن می باشد. تفاوت انحلال با تعلیق در این است که انحلال قرارداد را بر هم می زند اما تعلیق اجرای قرارداد را موقتا متوقف می کند.

   

عناوین اصلی این مقاله

• مفهوم انحلال قرارداد
• تفاوت انحلال قرارداد و بطلان آن
• تفاوت انحلال قرارداد و تعلیق آن
سوالات متداول

قراردادها از مهمترین موضوعات حقوقی هستند که افراد در جامعه با آن سر و کار دارند. قواعد و مقررات قانونی تدوین شده برای قراردادها بسیار پیچیده و در عین حال پر کاربرد هستند.

از این رو ضروری است علاوه بر افرادی که به واسطه شغل خود با معامله و قرارداد سر و کار دارند سایر مردم نیز اطلاعات کافی و اولیه را راجع به اینکه یک قرارداد چگونه منعقد می شود، خسارت قراردادی چیست و اینکه موارد منحل شدن قرارداد کدام است را داشته باشند. چگونگی پایان یافتن یک قرارداد مانند چگونه انعقاد آن مهم است. یکی از راه های پایان یافتن قرارداد، انحلال آن است.

از آن رو با در نظر گرفتن اهمیت آشنایی با موارد و شرایط انحلال قرارداد در این مقاله بر آنیم تا درباره مفهوم انحلال قرارداد، تفاوت انحلال قرارداد با بطلان و تعلیق قرارداد مطالبی را ارائه کنیم. مطالعه این مقاله به علاقه مندان آشنایی با انحلال قرارداد و تفاوت آن با بطلان و تعلیق قرارداد توصیه می شود.

مفهوم انحلال قرارداد

انحلال یعنی بر هم زدن قرارداد و جلوگیری از ادامه و تداوم آن و پایان دادن به اعتبار قرارداد و آثار حقوقی اش. مفهوم انحلال قرارداد دارای دو مرحله است که این مراحل در هر یک از موارد انحلال قرارداد به صورت متمایز وجود دارد: از زمان تراضی و توافق برای انعقاد قرارداد تا زمانی که علتی بوجود می آید که طرفین تصمیم به انحلال قراردادشان کنند. 

تفاوت بطلان با فسخ قرارداد، این است که در ابطال قرارداد، به دلیل عدم وجود یکی از شرایط صحت معامله، مانند قصد و رضا یا اهلیت، قرارداد از همان ابتدا، ایجاد نشده و فاقد هرگونه اثر حقوقی است؛ اما، در فسخ، عقد به نحو صحیحی منعقد گردیده، لکن، پس از مدتی، توسط یکی از طرفین و به صورت یک طرفه، به هم زده شده و بنابراین، قرارداد تا لحظه فسخ، دارای اثر حقوقی می باشد.

از زمانی که انحلال قرار داد واقع می شود؛ عهد و پیمان از زمان انحلال بر هم می خورد. انحلال قرارداد داد ناظر بر آینده است حال ان که بطلان قرارداد از روز انعقاد قرارداد باعث باطل بودن قرارداد است. در ادامه برای اشنایی بیشتر با مفهوم بطلان قرارداد مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

تفاوت انحلال قرارداد و بطلان آن

انحلال قرارداد را نباید با بطلان آن اشتباه گرفت. انحلال قرارداد و بطلان قرارداد تفاوت دارند. تفاوت انحلال قرارداد و بطلان آن در این است که بطلان قرارداد یعنی اینکه هر زمان قرارداد باطل شد، قرارداد از روز اول هیچ اعتباری ندارد. در اصلاح حقوقی بطلان قرارداد اثر قهقرایی دارد و باعث بر هم خوردن اثار قرارداد از لحظه انعقاد می شود.

برای مثال در صورتی که قراردادی روز 30 اردیبهشت 97 منعقد شود و روز 9 دی 97 مشخص شود که این قرارداد شامل یکی از موارد بطلان قرارداد است، اثر قرارداد از روز 30 اردیبهشت از بین خواهد رفت و اوضاع و احوال به زمان قبل از انعقاد قرارداد برخواهد گشت.

اما انحلال قرارداد به این صورت است که بعد از انعقاد قرارداد، عقد از زمانی که منحل شده است بی اثر خواهد بود. یعنی قراردادی در تاریخ 12 بهمن منعقد می شود و طرفین قرارداد در تاریخ 30 بهمن توافق می کنند که آن را فسخ کنند. در این حالت قرارداد از 12 بهمن تا 30 بهمن قرارداد صحیحی بوده است که وجود داشته اما از 30 بهمن به بعد با توافق طرفین منحل شده است.

تفاوت انحلال قرارداد و تعلیق آن

هم چنین بین انحلال قرارداد و تعلیق قرارداد نیز تفاوت است. در خصوص تفاوت انحلال قرارداد و تعلیق آن باید گفت تعلیق قرارداد در مواردی به کار می رود که اجرای قرارداد بنابر علتی معلق شده است و با از بین رفت علت تعلیق، قرارداد باز اثر خود را پیدا می کند و اعتبار دارد اما در انحلال قرارداد، قرارداد از تاریخ انحلال دیگر هیچ اثر حقوقی ای ندارد.

یکی از نکات مهمی که در خصوص تعلیق قرارداد وجود دارد این است که وفق ماده 1068 قانون مدنی تعلیق قرارداد در عقد نکاح باطل است، اما در قرارداد های دیگر در صورتی که به اقتضای ذات عقد خدشه ای وارد نکند ندارد صحت دارد برای مثال در ماده 700 قانون مدنی آمده است که :« تعلیق ضامن به شرایط صحت آن مثل اینکه ضامن قید کند که اگر مضمون‌ عنه مدیون باشد من ضامنم موجب بطلان آن نمی‌شود.»

یکی دیگر از قراردادهایی که تعلیق در آن ها بسیار کاربرد دارد قرارداد کار است؛ و آن زمانی است که انجام تعهدات یکی از طرفین موقتا متوقف شود، در این حالت قرارداد کار به حال تعلیق در می‌ آید. مواد 14 تا 20 قانون کار مصوب 1369/08/29 به این امر پردخته است. در ادامه مطالعه مقاله انفساخ قرارداد برای اشنایی با یکی دیگر از شرایط انحلال قرارداد توصیه می شود. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص انحلال قرارداد و تفاوت آن با بطلان و تعلیق قرارداد، به کانال تلگرام عقود و قراردادها مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه انحلال قرارداد و تفاوت آن با بطلان و تعلیق قرارداد به سوالات شما عزیزان پیرامون انحلال قرارداد پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- مفهوم انحلال قرارداد چیست؟

2- تفاوت انحلال قرارداد و بطلان آن چیست؟

3- تفاوت انحلال قرارداد و تعلیق قرارداد چیست؟