حق اولاد

 

دو قانون تامین اجتماعی و مدیریت خدمات کشوری، مزایای مختلفی را برای مشمولین خود، یعنی کارگران و کارمندان، فراهم کرده که برخی از این مزایا، مانند حق مرخصی، میان این دو گروه، مشترک بوده و برخی دیگر، مانند پاداش پایان خدمت، صرفا اختصاص به یک گروه(کارمندان) دارد. 

یکی از مزایای مشترک میان این دو گروه، حق اولاد بوده که با توجه به اینکه شرایط دریافت و میزان آن، برای کارگران و کارمندان و همچنین، بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری و لشکری، متفاوت می باشد، لازم است تا مورد بررسی قرار گیرد. 

لذا، در این مقاله، پس‌ از پاسخگویی به این سوالات که حق اولاد چیست و به چه کسانی تعلق می گیرد، شرایط دریافت این حق را در دو قانون تامین اجتماعی و خدمات کشوری، بررسی کرده و پس از توضیح میزان و نحوه محاسبه آن، در سال 1402، در مورد حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی و افزایش حق عائله مندی کارمندان دولت در سال ۱۴۰۲، صحبت خواهیم کرد. 

حق اولاد چیست و به چه کسانی تعلق می گیرد

یکی از موضوعاتی که در رابطه با کارگران و کارمندان، همواره طرح گردیده و در سال 1402 نیز همچون سال های گذشته، بحث افزایش آن مطرح می باشد، حق اولاد بوده که به آن، حق عائله مندی نیز گفته می شود. هرچند، این دو حق، در مورد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، مترادف بوده، اما، در مورد کارمندان دولت، تفاوت داشته که در ادامه، با توجه به دو قانون تامین اجتماعی و مدیریت خدمات کشوری، به توضیح این تفاوت ها، می پردازیم.

همانطور که گفته شد، برای پاسخ به این سوال که حق اولاد چیست و به چه کسانی تعلق می گیرد و همچنین، نحوه محاسبه این حق، باید به دو قانون تامین اجتماعی و مدیریت خدمات کشوری، مراجعه نمود. بنابراین، حق اولاد، به دو گروه، تعلق می گیرد: کارگران و بازنشستگان مشمول قانون کار و قانون تامین اجتماعی و کارمندان و بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری.

اما، حق اولاد چیست؟ هر چند، دو قانون مزبور، حق اولاد را به طور صریح تعریف نکرده اند، اما با توجه شرایط تعلق این حق، می توان گفت، که حق اولاد، یک کمک هزینه برای نگه داری فرزندان افراد مشمول و تامین بخشی از هزینه های آنها می باشد.

این حق، در مورد کارگران، حق عائله مندی نیز نامیده شده است. اما، در مورد کارمندان و بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، متفاوت از حق عائله مندی می باشد. با این توضیح که کمک هزینه حق عائله مندی، که یک نوع از فوق العاده های پرداختی این کارمندان بوده، به مشمولینی تعلق می گیرد که دارای همسر باشند، ولو فرزند یا فرزندانی نداشته باشند. اما، حق اولاد، که قانون محاسبه آن، متفاوت از حق عائله مندی بوده، صرفا، شامل حال کارمندان و بازنشستگان دارای فرزند می گردد.

بیشتر بخوانید : حداقل حقوق قانون کار در سال 1402

شرایط دریافت حق اولاد در قانون کار و خدمات کشوری

حق اولاد، به تمام کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی و همچنین، کارمندان و بازنشستگان قانون مدیریت خدمات کشوری، تعلق نگرفته، بلکه برای برقراری آن، لازم است تا کارمند یا کارگر، مورد نظر، دارای شرایطی باشد. به همین دلیل، در این بخش، در دو قسمت جداگانه، به بررسی شرایط دریافت حق اولاد در قانون کار و خدمات کشوری، در سال 1402، می پردازیم.

شرایط دریافت حق اولاد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، در قانون کار، بیان نشده و قانون تامین اجتماعی، در ماده 86 خود، به توضیح این شرایط، پرداخته است. مطابق این ماده، شرایط دریافت حق اولاد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، در سال ۱۴۰۲، عبارتند از:

1- سابقه پرداخت حق بیمه کارگر، حداقل، 720 روز کاری باشد. 2- سن فرزندان، کمتر از 18 سال بوده و در صورتی که بیش از این سن باشند، لازم است تا صرفا، به تحصیل، اشتغال داشته(تا پایان مدت تحصیل) و یا به تشخیص کمیسیون های پزشکی موضوع ماده 91 قانون تامین اجتماعی، به دلیل بیماری یا نقص عضو، قادر به کار کردن نباشند.

لازم به ذکر است که تا قبل از اصلاحات سال هزار و سیصد و نود و چهار، مطابق بند 1 ماده 86، یکی از شرایط دریافت حق اولاد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، این شرط بوده که حق عائله مندی، صرفا تا دو فرزند اول، به فرد تعلق می گرفت. اما، پس از تغییر سیاست های جمعیتی کشور در سال هزار و سیصد و نود و چهار، این شرط، به موجب ابلاغیه تامین اجتماعی، حذف گردیده و بنابراین، کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، با هر تعداد فرزند، به تعداد فرزندان، حق اولاد دریافت می کنند.

برای بررسی شرایط دریافت حق اولاد در قانون مدیریت خدمات کشوری ، باید به ماده 68 این قانون و بند 4 آن، مراجعه نمود. مطابق این ماده، برای اینکه حق اولاد و حق عائله مندی به کارمندان و بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، تعلق بگیرد، لازم است تا شرایط زیر، وجود داشته باشد:

1- حق اولاد و حق عائله مندی، به کارمندان مرد شاغل، بازنشسته و و ظیفه بگیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، تعلق می گیرد. 2- تعلق این حق به زنان کارمند، مشروط بر این مساله است که یا دارای همسر نبوده یا همسر آنها معلول یا از کارافتاده باشد و یا زن مشمول، خود به تنهایی عهده دار مخارج فرزندان باشد.

3- کمک هزینه حق اولاد، تا حداکثر سه فرزند، به مشمولین پرداخت می گردد. 4- دریافت حق اولاد، بابت فرزندان پسر، تا حداکثر 25 سالگی فرزند، به شرط ادامه تحصیل و شاغل نبودن و برای فرزندان دختر، تا زمانی که ازدواج نکرده اند، مجاز می باشد.

بیشتر بخوانید : بخشنامه شورای عالی کار افزایش حقوق 1402

 

میزان و نحوه محاسبه حق اولاد کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۲

درصد حق اولاد و عائله مندی کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی و کارمندان و بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، هر ساله از سوی دولت، اعلام گردیده و بنابراین، این افراد می توانند با استفاده از فرمول محاسبه حق اولاد و هم چنین، دریافتی حقوق خود در آن سال، میزان کمک هزینه حق عائله مندی خود را محاسبه نمایند. از آنجا که این رقم، برای سال ۱۴۰۲نیز مبلغ مشخصی بوده، در ادامه نحوه محاسبه حق اولاد کارگران و کارمندان در سال 1402 را توضیح خواهیم داد. 

 

مطابق بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، حق عائله مندی، معادل 800 امتیاز و حق اولاد، برای هر فرزند، تا فرزند سوم، 200 امتیاز بوده که با توجه به رقم سال ۱۴۰۲، به تریب، معادل 70 و 14 درصد ضریب سالانه حداقل حقوق بوده که در ادامه، فرمول محاسبه آن را ملاحظه می نمایید:

حق اولاد برای یک فرزند = 14% × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا

حق عائله مندی= 70% × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا

 

 

 

برای توضیح میزان و نحوه محاسبه حق اولاد کارگران در سال 1402، باید به ماده 86 قانون تامین اجتماعی، مراجعه نمود که مطابق این ماده، این مبلغ، معادل 3 برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر بوده و قانون محاسبه آن، به صورت زیر است‌ :

1 × حداقل دستمزد روزانه × 3 = حق اولاد برای یک فرزند

برای روشن شدن مساله و محاسبه حق اولاد کارگران تامین اجتماعی، در سال ۱۴۰۲، به این مثال توجه نمایید: فرض شود حداقل مزد روزانه کارگر، مبلغ 1,769,428 ریال، معادل 176 هزار و 924 تومان باشد. حال اگر کارگری، دارای یک فرزند باشند، این رقم را در عدد 3 ضرب کرده که در این صورت، حق اولاد وی، مبلغ 5,308,284 ریال، معادل 530 هزار و 828 تومان خواهد بود.

بیشتر بخوانید : مبلغ عیدی کارمندان سال 1402

 

حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی

حق اولاد، صرفا به دوران اشتغال کارگران مشمول قانون تامین اجتماعی، تعلق نداشته و یکی از مزایای دوران بازنشستگی این مشمولین نیز حق عائله مندی آنها می باشد. به همین دلیل، در ادامه به بررسی مساله حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی، در سال 1402 می پردازیم. 

پیش از آنکه به توضیح حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی بپردازیم، ذکر این نکته، لازم است که پرداخت حق عائله مندی، در دوران اشتغال کارگران، بر عهده کارفرما بوده و در صورت عدم پرداخت، حق شکایت کارگر از کارفرما، محفوظ می باشد. اما، در دوران بازنشستگی، دولت، توسط صندوق تامین اجتماعی، متکفل پرداخت حق اولاد است.

مبلغ حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی، همچون سال های گذشته، توسط این سازمان، اعلام گردید که با توجه به افزایش حقوق بازنشستگان، این مبلغ، 5,308,284 ریال، معادل 530 هزار و 828 تومان، برای هر فرزند می باشد.

بیشتر بخوانید : حکم بازنشستگی

 

افزایش حق عائله مندی و اولاد کارمندان دولت در سال 1402

با توجه به تورم شدیدی که در سال های اخیر، کشور ما با آن، رو به رو بوده و نظر به اینکه این تورم، در سال گذشته نیز ادامه داشته، در این سال، دولت، در آبان ماه، تصمیم بر افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان قانون مدیریت خدمات کشوری، گرفت که به تبع این تصمیم، حق اولاد و عائله مندی این مشمولین نیز افزایش یافت. 

با این توضیح که لایحه اصلاح قانون بودجه سال گذشته کل کشور و ترمیم حقوق کارکنان و حقوق بازنشستگی بازنشستگان کشوری و لشکری، در 8 آبان ماه، در مجلس شورای اسلامی، به تصویب رسید که متن مصوب این لایحه، به شرح زیر می باشد‌ :

در اجرای ماده 16 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب هزار و چهارصد، حق عائله ‌مندی و حق اولاد کارمندان مشمول ماده 29 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه و سایر بخش های دولتی و همچنین، بازنشستگان، وظیفه بگیران و مستمری بگیران صندوق‌ های بازنشستگی کشوری، لشکری و سایر صندوق‌ های بازنشستگی وابسته به دولت، به ترتیب به میزان 50 و 100 درصد، افزایش می یابد.

در ادامه بخوانید : حق مسکن

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد محاسبه حق اولاد و عائله مندی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون محاسبه حق اولاد و عائله مندی پاسخ دهند.

 

 

سوالات متداول

1- حق اولاد چیست و به چه کسانی تعلق می گیرد؟ 

2- شرایط دریافت حق اولاد در سال 1402 چیست؟

3- میزان و نحوه محاسبه حق اولاد کارگران  در سال ۱۴۰۲به چه صورت است؟

---

نظرات کاربران