مالیات بر درآمد یکی از مهم ترین منابع درآمدی دولت محسوب می شود که بر اساس درآمد افراد و اشخاص حقوقی محاسبه و دریافت می گردد. مالیات بر درآمد مشاغل نیز به عنوان بخشی از این نظام مالیاتی، شامل درآمدهای حاصل از فعالیت های تجاری، حرفه ای و خدماتی می شود که بر اساس نرخ های تصاعدی تعیین شده، مشمول پرداخت مالیات می گردد. 

مالیات بر درآمد یکی از ارکان اصلی نظام مالیاتی کشورها محسوب می شود که بر اساس درآمد افراد و شرکت ها محاسبه و اخذ می گردد. مالیات بر درآمد مشاغل نیز به عنوان زیرمجموعه ای مهم از این سیستم، درآمدهای حاصل از فعالیت های تجاری و حرفه ای را شامل می شود. این نوع مالیات معمولا بر اساس نرخ های تصاعدی محاسبه می شود، به طوری که با افزایش درآمد، نرخ مالیات نیز افزایش می یابد. 

اهمیت مالیات بر درآمد به حدی است که می توان آن را پایه ای اساسی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی دانست. این مالیات به دولت امکان می دهد تا در حوزه های حیاتی مانند آموزش، بهداشت و زیرساخت ها سرمایه گذاری کند. مالیات بر درآمد مشاغل نیز با هدف شفاف سازی فعالیت های اقتصادی و جلوگیری از فرار مالیاتی طراحی شده است. 

با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله دینا، پس از توضیح چیستی مالیات بر درآمد مشاغل شامل و نحوه ورود به سامانه اطلاعات آن، میزان و نحوه محاسبه این نوع از مالیات توضیح داده شده و نحوه ثبت اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل شامل، همچنین زمان و مهلت ثبت آن بررسی شده است. در آخر نیز در خصوص ثبت اظهارنامه مشاغل گروه سوم انفرادی، مطالبی بیان شده است.

میزان و نحوه محاسبه مالیات بر درآمد

قبل از پاسخ به این پرسش که مالیات بر درآمد مشاغل چیست و نحوه پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل شامل آن چگونه است؟ لازم به توضیح می باشد که در فصل سوم قانون مالیات های مستقیم، انواع مالیات بر درآمد، مورد پیش بینی، قرار گرفته اند که مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد کشاورزی، حقوق، مشاغل شامل ، املاک و درآمد های اتفاقی، از انواع آن هستند. مقصود از مالیات بر درآمد مشاغل را باید، در ماده 93 قانون مالیات های مستقیم، جست و جو کرد. این ماده، مقرر می دارد:

"درآمدی که شخص حقیقی، از طریق اشتغال به ‌مشاغل یا به عناوین دیگر، غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌ های این ‌قانون، در ایران تحصیل کند، پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون، ‌مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌ باشد. تبصره - درآمد شركت‌ های مدنی(اعم از اختیاری یا قهری) و همچنین درآمد های ناشی از فعالیت‌ های مضاربه، در صورتی كه عامل (مضارب) یا صاحب سرمایه، شخص حقیقی باشد، تابع مقررات این فصل می‌ باشد."

بر اساس ماده فوق الذکر و تبصره آن، مالیات بر درآمد مشاغل آزاد، مالیاتی است که به درآمد ناشی از عملکرد شخص حقیقی (غیر از کارمندان و کارگران)، شرکت های مدنی و تجاری، فعالیت‌ های‌ انتفاعی سایر اشخاص حقوقی، درآمد های ناشی از درآمد نقدی و یا غیر نقدی که اشخاص به صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی یا به ‌عنوان جایزه به آن ها، تعلق گرفته، درآمد ناشی از مضاربه اشخاص حقیقی و مواردی از این دست، تعلق می گیرد و باید، در موعد های مقرر، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت شود.

مستفاد از ماده 94 قانون مالیات های مستقیم، مقصود از درآمد، حاصل كل فروش كالا و خدمات، همچنین، سایر درآمد های اشخاص حقیقی (پس از كسر هزینه‌ ها و استهلاكات مربوط به آن ها) بوده که در سایر فصل های قانون مالیات مستقیم، مشمول مالیات، شناخته نشده است. 

میزان و نحوه محاسبه مالیات بر درآمد

قبل از پاسخ به این پرسش که مالیات بر درآمد مشاغل چیست و نحوه پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل شامل آن چگونه است؟ لازم به توضیح می باشد که در فصل سوم قانون مالیات های مستقیم، انواع مالیات بر درآمد، مورد پیش بینی، قرار گرفته اند که مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد کشاورزی، حقوق، مشاغل شامل ، املاک و درآمد های اتفاقی، از انواع آن هستند. مقصود از مالیات بر درآمد مشاغل را باید، در ماده 93 قانون مالیات های مستقیم، جست و جو کرد. این ماده، مقرر می دارد:

"درآمدی که شخص حقیقی، از طریق اشتغال به ‌مشاغل یا به عناوین دیگر، غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌ های این ‌قانون، در ایران تحصیل کند، پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون، ‌مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌ باشد. تبصره - درآمد شركت‌ های مدنی(اعم از اختیاری یا قهری) و همچنین درآمد های ناشی از فعالیت‌ های مضاربه، در صورتی كه عامل (مضارب) یا صاحب سرمایه، شخص حقیقی باشد، تابع مقررات این فصل می‌ باشد."

بر اساس ماده فوق الذکر و تبصره آن، مالیات بر درآمد مشاغل آزاد، مالیاتی است که به درآمد ناشی از عملکرد شخص حقیقی (غیر از کارمندان و کارگران)، شرکت های مدنی و تجاری، فعالیت‌ های‌ انتفاعی سایر اشخاص حقوقی، درآمد های ناشی از درآمد نقدی و یا غیر نقدی که اشخاص به صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی یا به ‌عنوان جایزه به آن ها، تعلق گرفته، درآمد ناشی از مضاربه اشخاص حقیقی و مواردی از این دست، تعلق می گیرد و باید، در موعد های مقرر، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت شود.

مستفاد از ماده 94 قانون مالیات های مستقیم، مقصود از درآمد، حاصل كل فروش كالا و خدمات، همچنین، سایر درآمد های اشخاص حقیقی (پس از كسر هزینه‌ ها و استهلاكات مربوط به آن ها) بوده که در سایر فصل های قانون مالیات مستقیم، مشمول مالیات، شناخته نشده است. 

میزان و نحوه محاسبه مالیات بر درآمد

قبل از پاسخ به این پرسش که مالیات بر درآمد مشاغل چیست و نحوه پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل شامل آن چگونه است؟ لازم به توضیح می باشد که در فصل سوم قانون مالیات های مستقیم، انواع مالیات بر درآمد، مورد پیش بینی، قرار گرفته اند که مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد کشاورزی، حقوق، مشاغل شامل ، املاک و درآمد های اتفاقی، از انواع آن هستند. مقصود از مالیات بر درآمد مشاغل را باید، در ماده 93 قانون مالیات های مستقیم، جست و جو کرد. این ماده، مقرر می دارد:

"درآمدی که شخص حقیقی، از طریق اشتغال به ‌مشاغل یا به عناوین دیگر، غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌ های این ‌قانون، در ایران تحصیل کند، پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون، ‌مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌ باشد. تبصره - درآمد شركت‌ های مدنی(اعم از اختیاری یا قهری) و همچنین درآمد های ناشی از فعالیت‌ های مضاربه، در صورتی كه عامل (مضارب) یا صاحب سرمایه، شخص حقیقی باشد، تابع مقررات این فصل می‌ باشد."

بر اساس ماده فوق الذکر و تبصره آن، مالیات بر درآمد مشاغل آزاد، مالیاتی است که به درآمد ناشی از عملکرد شخص حقیقی (غیر از کارمندان و کارگران)، شرکت های مدنی و تجاری، فعالیت‌ های‌ انتفاعی سایر اشخاص حقوقی، درآمد های ناشی از درآمد نقدی و یا غیر نقدی که اشخاص به صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی یا به ‌عنوان جایزه به آن ها، تعلق گرفته، درآمد ناشی از مضاربه اشخاص حقیقی و مواردی از این دست، تعلق می گیرد و باید، در موعد های مقرر، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت شود.

مستفاد از ماده 94 قانون مالیات های مستقیم، مقصود از درآمد، حاصل كل فروش كالا و خدمات، همچنین، سایر درآمد های اشخاص حقیقی (پس از كسر هزینه‌ ها و استهلاكات مربوط به آن ها) بوده که در سایر فصل های قانون مالیات مستقیم، مشمول مالیات، شناخته نشده است. 

نحوه ثبت نام اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل

تمامی اشخاص مشمول مالیات، باید، نسبت به ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اقدام نمایند و مشمولین مالیات بر درآمد مشاغل نیز مستثنی از این امر، نیستند. لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم درباره نحوه ثبت نام اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل، صحبت کرده و مراحل آن را ضمن یک راهنمای تصویری، توضیح دهیم.

در ابتدا، متقاضی باید، با جست و جوی آدرس my.tax.gov.ir، وارد صفحه ای مشابه صفحه زیر شود و نام کاربری و رمز عبور خود برای ورود به سامانه مالیات بر درآمد را وارد نماید.

در این بخش، متقاضی باید، کد ارسال شده به تلفن همراه خود، از سوی سامانه مالیات بر درآمد را وارد کرده و بر روی گزینه ورود، کلیک کند.

در این گام، متقاضی باید، عبارت "جهت ارسال اظهارنامه عملکرد و توافق تبصره ماده 100 اینجا کلیک کنید." را انتخاب کند.

در این مرحله، متقاضی باید، پرونده مورد نظر مالیاتی خود را در سامانه مالیات بر درآمد، انتخاب کند.

در این قسمت، متقاضی باید، پس از مشاهده اطلاعات هویتی، بر روی گزینه سبز رنگ ثبت اظهارنامه و فرم استفاده از تبصره ماده 100، کلیک کند.

در این گام، متقاضی باید، گزینه اظهارنامه را انتخاب و بر روی گزینه تایید کلیک کند.

در این مرحله، متقاضی باید، با طی کردن مراحل و وارد کردن اطلاعات لازم، نسبت به ثبت اظهارنامه درآمد خود، اقدام کند. با توجه به اینکه، ثبت نام اظهارنامه مالیات بر درآمد، زمان مخصوص به خود را دارد و تاخیر در ثبت، سبب جریمه فرد مشمول می شود، در ادامه، در خصوص زمان ثبت نام اظهارنامه مالیات بر درآمد، توضیح خواهیم داد.

زمان و مهلت ثبت اظهارنامه مالیات بر درآمد

از جمله وظایف مشمولین مالیات بر درآمد مشاغل، این است که در مهلت های مقرر قانونی، نسبت به ثبت اظهارنامه مالیات بر درآمد خود، اقدام کنند. بدیهی است، در غیر این صورت، با جریمه ای سنگین، از سوی سازمان امور مالیاتی، مواجه خواهند شد.

به همین علت، این پرسش، مطرح می گردد که زمان و مهلت ثبت اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل، چگونه است؟ لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم در خصوص پرسش فوق الذکر، صحبت کرده و بگوییم که زمان و مهلت ثبت اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل، چقدر است.

بر اساس قانون، تمامی اشخاص حقیقی، تا 31 خرداد ماه هر سال، مهلت دارند تا نسبت به ثبت نام اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل خود، اقدام کنند. این مهلت، در خصوص اشخاص حقوقی، حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی آن ها می باشد؛ یعنی چنانچه، پایان سال مالی آن ها، اسفند ماه باشد، مهلت ثبت اظهارنامه، تا پایان 31 تیر ماه خواهد بود. 

شایان ذکر است، در شرایط ویژه، نظیر شرایط کرونایی، دولت، در سال های گذشته، مهلت ثبت اظهارنامه مالیات بر درآمد را برای حدود یک ماه، تمدید کرد. در ادامه، در خصوص اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل گروه سوم انفرادی، توضیح خواهیم داد.

لازم به ذکر است، تشکل های صنفی که بین سال های 1390 تا 1399 مشمول مالیات شده اند و هنوز اقدام به پرداخت آن نکرده اند، می توانند تا پایان سال 1402، برای ارائه اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند. شرط برخورداری از این امکان این است که مالیات سال مربوطه پرداخت نشده باشد. برای برخورداری از معافیت مالیاتی لازم است اظهارنامه سال عملکرد مربوطه تنظیم و اسناد و مدارک درآمدی و هزینه ای آن سال به اداره مالیاتی ذی صلاح ارائه شود. 

اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل گروه سوم انفرادی

آيين نامه اجرايی موضوع ماده 95 اصلاحی قانون ماليات های مستقيم، بر اساس نوع فعالیت و درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات مشاغل و نه نوع صنف آن ها، اقدام به گروه بندی مشاغل مالیاتی اشخاص حقیقی نموده و بدین ترتیب، مشمولین هر گروه، با نرخ مشخصی، اقدام به پرداخت مالیات می نمایند. 

مشاغل گروه سوم انفرادی، کسب و کارهای خرد و کوچکی هستند که دارای شرایط گروه بندی اول و دوم نمی باشند و باید، مطابق راهنمای تصویری مرحله قبل، اقدام به ثبت اظهارنامه کنند و با توجه به اینکه شریک نداشته، در قسمت دارای شریک، گزینه انفرادی را انتخاب نمایند. برای روشن تر شدن مفهوم گروه سوم مشاغل انفرادی، لازم است که در زیر، گروه بندی اول و دوم مشاغل را بر مبنای آیین نامه مذکور، توضیح دهیم که به شرح زیر هستند: 

گروه اول اشخاصی هستند که دارای یکی از دو شرطی که ذکر می شود باشند، یکی اینکه بر اساس برگ قطعی مالیاتی که به مودی مالیاتی یا نماینده او ابلاغ می شود، آخرین درآمد قطعی شده برای مودی، در برگ قطعی در سال قبل یا ده برابر درآمد قطعی شده مشمول مالیات، قبل از کسر معافیت ها، از سال 1391 به بعد تا قبل از شروع سال مالیاتی، بیش از 30 میلیارد ریال باشد.

و دیگر اینکه، شخص حقیقی و صاحب شغل، دارای کارت بازرگانی باشد یا صاحب واحد تولیدی و بهره‌ برداری معادن یا کارخانه‌ یا هتل های سه ستاره یا بیشتر از سه ستاره یا بیمارستان و کلینیک های تخصصی باشد یا صاحب مشاغل صرافی، فروشگاه های زنجیره ای دارای مجوز، موسسات حمل و نقل و حسابرسی باشد که در این صورت، درآمد شخص، مد نظر قرار نخواهد گرفت و صرف مالکیت یکی از موارد مذکور، برای گروه اول لحاظ شدن مشمول، کافی خواهد بود.

گروه دوم، بر اساس بند ب ماده 2 آيين نامه اجرايی موضوع ماده 95 اصلاحی قانون مالیات های مستقيم، اشخاصی هستند که بر اساس برگ قطعی مالیاتی که به مودی مالیاتی یا نماینده او ابلاغ می شود، درآمد قطعی شده شان در برگ قطعی در سال قبل، یا ده برابر درآمد قطعی شده مشمول مالیات، قبل از کسر معافیت ها، از سال 1391 به بعد تا قبل از شروع سال مالیاتی، تا 30 میلیارد ریال باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مالیات بر درآمد در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات بر درآمد پاسخ دهند.