تقسیم نامه ارث

شرایط تنظیم تقسیم نامه ارث که می تواند به صورت رسمی و با مراجعه به دفترخانه یا به صورت سند عادی و دست نویس، تنظیم گردد، این است که میان وراث، شخص محجوری وجود نداشته باشد و تمامی وراث، با رضایت، توافق و در اهلیت کامل، نسبت به تنظیم آن، اقدام نمایند.

ارث، یک نهاد قانونی و از جمله وقایع حقوقی است که در قانون مدنی از اسباب مالکیت بر شمرده شده و به طور معمول تمامی افراد یا اعضای خانواده و دوستان آن ها، حداقل یک بار در طول زندگی خود، با این مساله و مسائل تبعی آن، نظیر تقسیم ارث، مواجه شده اند.

در اغلب اوقات، از مسائلی که بعد از فوت هر شخص، میان وراث شرعی و قانونی او مطرح می گردد، مساله تقسیم ارث بجا مانده از متوفی می باشد و از آنجا که این امر، در بیشتر اوقات، محل اختلاف و منشا نزاع میان وراث است، قانون گذار امکان تنظیم تقسیم نامه ارث، میان وراث را پیش بینی کرده که قواعد تنظیم و نحوه نگارش مخصوص به خود را دارد و تنها در صورت رعایت این قواعد، واجد اثر حقوقی خواهد بود.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بگوییم که شرایط و نحوه تنظیم تقسیم نامه ارث چیست و مدارک و هزینه های لازم برای تنظیم آن را بررسی کنیم؛ سپس، یک نمونه متن و فایل دانلود این تقسیم نامه را در اختیار خوانندگان محترم قرار دهیم.

شرایط تقسیم نامه ارث چیست

تقسیم نامه ارث، یکی از مواردی است که ورثه، به کمک تنظیم آن، می توانند بدون مراجعه به دادگاه و ثبت دادخواست تقسیم ترکه، اقدام به تقسیم ارث بجا مانده از متوفی، میان خود کنند که البته این امر، صرفا تحت شرایط بخصوصی امکان پذیر می باشد.

از این‌ رو، این پرسش که شرایط تقسیم نامه ارث چیست و نحوه تنظیم آن چگونه می باشد؟ از رایج ترین پرسش های افرادی است که به تازگی، مورث خود را از دست داده اند و قصد دارند با تنظیم تقسیم نامه ارث، اقدام به تقسیم ترکه بجا مانده از متوفی، میان خود کنند.

لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم در خصوص شرایط تنظیم تقسیم نامه ارث، توضیح دهیم و در بخش بعدی، نحوه تنظیم آن را بررسی کنیم. برای بررسی اینکه شرایط تقسیم نامه ارث چیست، باید ماده 313 قانون امور حسبی را مد نظر قرار داد که مقرر می دارد:

"در صورتی که تمام ورثه و اشخاصی که در ترکه شرکت دارند، حاضر و رشید باشند، به هر نحوی که بخواهند، می توانند ترکه را مابین خود ‌تقسیم نمایند؛ لیکن اگر مابین آن ها محجور یا غائب باشد، تقسیم ترکه توسط نمایندگان آن ها، در دادگاه به عمل می آید." بر اساس ماده 313 قانون امور حسبی، می توان گفت، شرایط تنظیم تقسیم نامه ارث، عبارت است از:

تمامی وراث، حاضر و موافق با تنظیم تقسیم نامه باشند؛

تمامی وراث، از اهلیت قانونی که شامل عقل، بلوغ و رشد می باشد، برخوردار بوده و میان وراث، فرد محجور، وجود نداشته باشد؛ 

امضای تمامی وراث، ذیل تقسیم نامه، موجود باشد؛ (در صورتی که تقسیم نامه به صورت دست نویس و یک سند عادی، بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی تنظیم می گردد.)

در صورت مراجعه به دفاتر اسناد رسمی برای تنظیم تقسیم نامه ارث به صورت رسمی، هزینه این امر، پرداخت گردد و وراث، از مدارکی همچون گواهی حصر وراثت و مدارک هویتی، اعم از کارت ملی و شناسنامه، برخوردار باشند.

نحوه نوشتن و تنظیم تقسیم نامه ارث

پس از توضیح در این خصوص که شرایط تقسیم نامه ارث چیست، در این بخش از مقاله، نحوه نوشتن و تنظیم تقسیم نامه ارث را مورد بررسی قرار خواهیم داد و خواهیم گفت که وراث، چگونه باید نسبت به تنظیم تقسیم نامه ارث، میان خود، اقدام نمایند. نحوه تنظیم تقسیم نامه ارث، به یکی از دو صورت زیر است:

در این شیوه، تمامی وراث یا وکیل قانونی آن ها، باید در یک محفل، حاضر شوند و اقدام به تنظیم و تکمیل تقسیم نامه، با پر کردن بخش های اختصاصی آن نمایند. با این توضیح که در ابتدا، در بخش مربوط به تقسیم کنندگان، مشخصات تک تک وراث، اعم از نام و نام خانوادگی، نسبت با مورث، شماره ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد و محل سکونت، درج گردد.

سپس، در بخش مورد تقسیم، ماترک به جا مانده از مورث، با ریز جزئیات نوشته شود و در بخش قدر السهم ناشی از تقسیم، میزان سهم الارث هریک از وراث، از هر یک از ماترک متوفی، درج گردد و در نهایت، پس از ذکر شروط مربوط به تقسیم نامه ارث، همه وراث یا وکیل آن ها، ذیل تقسیم نامه تنظیمی را امضا نمایند.

در این شیوه، تمامی وراث یا وکیل آن ها، باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی، مراجعه کرده و با تحویل مدارکی نظیر گواهی حصر وراثت، اصل یا کپی برابر اصل وکالت نامه وکیل وراث، مدارک هویتی وراث و... به دفتر دار و اعلام توافق خود بر میزان سهم هریک از وراث از ترکه متوفی، از دفتر دار بخواهند که تقسیم نامه رسمی را تنظیم نماید.

در نهایت، دفتر دار، اسامی تمام تقسیم کنندگان، مورد تقسیم، میزان سهم هریک از وراث بر اساس توافق آن ها از ترکه و شروط مورد نظر آن ها را در تقسیم نامه رسمی، درج کرده و در آخر، امضا و اثر انگشت وراث را ذیل تقسیم نامه ثبت و یک نسخه از آن را به آنان، تحویل می دهد. شایان ذکر است که الزامی به تقسیم، بر اساس حصه قانونی و شرعی نسیت و در صورت توافق وراث، می توان سهم دختران و پسران را برابر در نظر گرفت یا برای همسر متوفی، بیش از یک هشتم، ارث در نظر گرفت.

مدارک لازم برای تنظیم تقسیم نامه ارث

در صورتی که وراث، به ویژه به صورت رسمی، قصد داشته باشند، اقدام به تنظیم تقسیم نامه ارث نمایند، باید علاوه بر رعایت شرایط و قواعد نحوه تنظیم، از مدارک لازم این امر نیز برخوردار باشند. لذا در این بخش، خواهیم گفت که مدارک لازم برای تنظیم تقسیم نامه ارث چیست.

گواهی انحصار وراثت؛

مدارک هویتی، اعم از کارت ملی و شناسنامه تمامی وراث؛

وکالت نامه رسمی شخصی که به وکالت از سوی یک یا تمام وراث، اقدام می نماید؛

فیش واریز هزینه های مربوط به تقسیم نامه ارث، در صورتی که وراث، با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، قصد دارند، نسبت به تنظیم تقسیم نامه ارث، اقدام کنند که در ادامه، هزینه های مربوط به تقسیم نامه ارث رسمی را بررسی خواهیم کرد.

هزینه تنظیم تقسیم نامه ارث

همانگونه که گفتیم، یکی از شیوه های تنظیم تقسیم نامه ارث، شیوه و نحوه تنظیم آن به صورت رسمی و از طریق مراجعه به دفاتر اسناد رسمی می باشد که در این صورت، باید هزینه تنظیم تقسیم نامه ارث به صورت رسمی پرداخت گردد.

لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا هزینه تنظیم تقسیم نامه ارث رسمی را مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به اینکه تقسیم نامه ارث، یک سند غیر مالی است، هزینه ای که بابت تنظیم تقسیم نامه پرداخت می گردد، برای تقسیم نامه هریک از اموال منقول و غیر منقول، 100 هزار تومان می باشد.

البته، این تعرفه، سالانه، بر اساس نرخ روز، افزایش خواهد یافت و سوای هزینه ای است که وراث، باید برای اخذ گواهی حصر وراثت، بپردازند. شایان ذکر است، تنظیم تقسیم نامه ارث، به صورت یک سند دست نویس و عادی، هیچ گونه هزینه ای، نخواهد داشت. 

دانلود نمونه متن تقسیم نامه ارث

در تیتر دوم مقاله، نحوه تنظیم تقسیم نامه ارث را توضیح دادیم و گفتیم که تنظیم تقسیم نامه ارث به صورت سند رسمی و عادی، چگونه است، در این بخش از مقاله، قصد داریم نمونه متن و فایل دانلود نمونه متن تقسیم نامه ارث را در اختیار خوانندگان محترم، قرار دهیم.

علاقمندان به دانلود نمونه متن تقسیم نامه ارث، می توانند از طریق لینک زیر، اقدام کنند.

بخشش ارث، در قانون مدنی، مورد پیش بینی قرار گرفته که قواعد و نحوه خاص خود را دارد و علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه بخشش سهم الارث، می توانند نسبت به مطالعه مقاله ای که در قسمت در ادامه بخوانید پیشنهاد شده، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه تنظیم تقسیم نامه ارث در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه تنظیم تقسیم نامه ارث پاسخ دهند.