اعتراض به حکم ورشکستگی

طرح اعتراض در مهلت مشخص شده، از جمله شرایط شکایت از رای دادگاه در رابطه با واخواهی حکم ورشکستگی می باشد. یکی از روش ها و مراحل اعتراض به حکم ورشکستگی نیز به این صورت است که شخص باید، پس از مطالعه نمونه متن های آماده دادخواست واخواهی، این داخواست را در دفاتر خدمات قضایی به ثبت رساند.

در عرصه تجارت، گاهی اوقات این موضوع پیش می آید که شخص تاجر و یا شرکت تجاری وی، در پرداخت بدهی های خود ناتوان گردیده و نمی تواند بدهی هایش را پرداخت نماید؛ در این حالت، گفته می شود که فرد به اصطلاح ورشکسته شده است. در چنین، حالتی تاجر از مداخله در تمام اموال خود منع گردیده و نمی تواند در آن ها دخل و تصرف نماید.

با این حال، تاجر یا هر یک از ذی نفعان، در صورت تمایل، می توانند به حکم دادگاه مبنی بر ورشکستگی اعتراض نموده و مراجع ذی صلاح نیز موظف به رسیدگی به آن می باشند. از آن جایی که اعتراض به حکم ورشکستگی مستلزم رعایت شرایط و ضوابط و آشنایی با مراحل و نحوه انجام آن می باشد، اطلاع از جزئیات اعتراض به حکم ورشکستگی امری ضروری می باشد.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پرداختن به این موضوع که شرایط و روش های اعتراض به حکم ورشکستگی چه می باشد؛ به مراحل و نحوه انجام این امر بپردازیم. سپس در خصوص مدارک و هزینه لازم برای شکایت از رای ورشکستگی صحبت خواهیم کرد و در انتها، امکان دانلود نمونه متن اعتراض به حکم ورشکستگی ارائه خواهد گردید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

شرایط و روش های اعتراض به حکم ورشکستگی

قبل از پرداختن به شرایط و روش های اعتراض به حکم ورشکستگی، در ابتدا؛ لازم است که مقدماتی در رابطه با حکم ورشکستگی بیان شود. به موجب ماده 412 قانون تجارت، «ورشکستگی تاجر یا شرکت تجارتی در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که بر عهده او است حاصل می شود». به عبارت دیگر، زمانی تاجر ورشکسته اعلام می شود که نتواند بدهی های خود را پرداخت نماید.

صدور حکم ورشکستگی، توسط دادگاه صورت می گیرد و در طی آن، تاجر ورشکسته از تاریخ صدور حکم از مداخله در تمام اموال خود، حتی آنچه که ممکن است در مدت ورشکستگی عاید او گردد‌، ممنوع است. زمانی که تاجر از تادیه دیونش عاجز می شود را تاریخ توقف می نامند که بر اساس ماده 416 قانون تجارت، محکمه باید در حکم خود تاریخ توقف تاجر را معین نماید و اگر در حکم معین نشد، تاریخ حکم، تاریخ توقف محسوب می شود.

به موجب ماده 536 قانون تجارت، «حکم اعلان ورشکستگی و همچنین حکمی که به موجب آن تاریخ توقف تاجر در زمانی قبل از اعلان ورشکستگی تشخیص شود، قابل ‌اعتراض است.» بنابراین، تاجر و ذی نفعان می توانند به این دو حکم اعتراض نمایند. برای اعتراض به حکم انواع ورشکستگی، می بایست شرایطی وجود داشته باشد که در قسمت ذیل به آن پرداخته شده است:

همانطور که در متن ماده 536 مورد اشاره قرار گرفت، اعتراض به حکم ورشکستگی، تنها می تواند نسبت به دو حکم رخ دهد که شامل حکم اعلام ورشکستگی و حکمی که به موجب آن تاریخ توقف تاجر در زمانی قبل از اعلان ورشکستگی تشخیص شود، می باشد.

هم چنین، اعتراض می بایست در مهلت مشخص شده، مطرح شود، در غیر این صورت؛ قابل استماع نخواهد بود. ماده 537 قانون تجارت، در این خصوص بیان می دارد: « اعتراض باید از طرف تاجر ورشکسته در ظرف ده روز و از طرف اشخاص ذی نفع که در ایران مقیمند در ظرف یک ماه و از طرف آن هایی که در خارجه اقامت دارند؛ در ظرف دو ماه به عمل آید. ابتدای مدت های مزبور از تاریخی است که احکام مذکوره اعلان می شود.»

همچنین، به موجب ماده 539، مهلت استیناف از حکم ورشکستگی ده روز از تاریخ ابلاغ حکم، می باشد. با این حال، این مدت برای کسانی که محل اقامت آن ها از محل دادگاه بیش از‌ شش فرسخ فاصله دارد، از قرار هر شش فرسخ یک روز اضافه می گردد. هم چنین، بر اساس ماده 540 قانون تجارت، برخی قرارهای صادره از طرف دادگاه، قابل استیناف نیستند که شامل:

قرارهای راجع به تعیین یا تغییر عضو ناظر یا مدیر تصفیه.

قرارهای راجع به تقاضای اعانه به جهت تاجر ورشکسته یا خانواده او.

قرارهای فروش اسباب یا مال‌ التجاره که متعلق به ورشکسته است.

قرارهایی که قرارداد ارفاقی را موقتا موقوف یا قبول موقتی مطالبات متنازع فیه را مقرر می دارد.

قرارهای صادره در خصوص شکایت از اوامری که عضو ناظر در حدود صلاحیت خود صادر کرده است.

بنابراین، پس از صدور قرارهای فوق، نمی توان به آن اعتراض نمود. توجه به این نکته ضروری است که مطابق نظريه اداره كل حقوقی قوه قضاييه، اعتراض به حکم ورشکستگی، فقط مختص تاجر و طلبكارانی است كه در دادرسی حضور نداشته اند، فلذا، حاضران در دادرسی اعم از تاجر يا طلبكاران، حق اعتراض به حكم ورشكستگی به شرح فوق را نداشته و صرفا حق تجديد نظرخواهی و فرجام خواهی دارند.

مراحل و نحوه اعتراض به حکم ورشکستگی

در قسمت گذشته، در خصوص شرایط و روش های اعتراض به حکم ورشکستگی ،صحبت نموده و بیان کردیم که اعتراض به حکم ورشکستگی تنها، برای افرادی (اعم از تاجر و یا ذی نفعان) در صورتی امکان پذیر می باشد که در جلسه رسیدگی حضور نداشته اند، و اشخاصی که در این جلسات حضور به عمل رسانده اند، حق اعتراض نخواهند داشت. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا مراحل و نحوه اعتراض به حکم ورشکستگی را بیان نماییم.

مراحل و نحوه اعتراض به حکم ورشکستگی، به این صورت است که شخص می بایست در قدم اول، به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست واخواهی را تنظیم و ثبت نماید. پس از دریافت دادخواست واخواهی توسط دفاتر خدمات قضایی، این دفاتر، دادخواست مذکور را به دادگاه صادر کننده حکم غیابی، ارجاع می دهند و دادگاه صالح برای رسیدگی به حکم ورشکستگی نیز اقدام به تعیین وقت و ابلاغ آن به طرفین می نماید.

همچنین، به موجب ماده 539 قانون تجارت، صراحتا حکم ورشکستگی قابل تجدیدنظرخواهی عنوان شده است. همچنین، بر اساس ماده 339 قانون آیین دادرسی مدنی، متقاضی تجدیدنظر باید دادخواست خود را ظرف مهلت مقرر به دفتر دادگاه صادرکننده رای یا دفتر شعبه اول دادگاه تجدیدنظر، تسلیم نماید. با این حال، امروزه با توجه به سیستم الکترونیکی شدن ثبت پرونده ها، علاوه بر مرحله بدوی، ثبت دادخواست در مرحله تجدید نظر حکم به ورشکستگی نیز از طریق دفاتر خدمات قضایی صورت می پذیرد.

هر یک از مراجع یادشده در بالا باید بلافاصله پس از وصول دادخواست آن را ثبت و رسیدی مشتمل بر نام متقاضی و طرف دعوا، تاریخ تسلیم، شماره ثبت و دادنامه به تقدیم کننده تسلیم و در روی کلیه برگ های دادخواست تجدیدنظرخواهی همان تاریخ را قید کند. این تاریخ، تاریخ تجدیدنظرخواهی محسوب می گردد.

پس از آن دادگاه اقدام به تعیین وقت و ابلاغ آن به طرفین نموده و آن ها نیز موظفند در جلسه رسیدگی شرکت نمایند. همچنین امکان اعاده دادرسی از حکم به ورشکستگی نیز وجود دارد، اما به موجب رای شعبه دیوان عالی کشور در 1395/06/14 امکان فرجام خواهی از دعوی صدور حکم ورشکستگی وجود ندارد. 

نظریه مشورتی شماره 7/98/1457 مورخ 1398/10/07 در رابطه با اعتراض ثالث، چنین بیان می دارد که این حق مخصوص طلبکاران تاجر و سایر اشخاص ذی نفع است که در دادرسی حضور نداشته اند، با این حال، هنوز هم، موضوع اعتراض ثالث نسبت به حکم ورشکستگی، میان علما و حقوقدانان یک مسئله اختلافی است.

توجه به این نکته ضروری است که به موجب ماده 538 قانون تجارت، پس از انقضای مهلتی که برای تشخیص و تصدیق مطالبات طلبکارها معین شده است، دیگر هیچ تقاضا و اعتراضی، از طرف طلبکارها راجع ‌به تعیین تاریخ توقف، به غیر آن تاریخی که به موجب حکم ورشکستگی یا حکم دیگری که در این باب صادر شده، قبول نخواهد شد و همین که مهلت های ‌مزبور، منقضی شد؛ تاریخ توقف نسبت به طلبکارها قطعی و غیر قابل تغییر خواهد بود و امکان اعتراض به آن وجود نخواهد داشت.

مدارک لازم برای شکایت از رای ورشکستگی

برای این که شخص بتواند به حکم ورشکستگی اعتراض نماید، لازم است که مدارک و اسنادی را در این زمینه تهیه نموده و در موعد مقرر، به مراجع ذی صلاح ارائه نماید. مدارک لازم برای شکایت از رای ورشکستگی به شرح زیر می باشد:

مدارک هویتی شامل شناسنامه، کارت ملی و....

تکمیل فرم واخواهی و تجدید نظر خواهی در دفاتر خدمات قضایی و ثبت آن

رسید پرداخت تعرفه ارائه خدمات در دفاتر خدمات قضایی

مدارک و اسناد مربوط به اثبات ادعا در محاکم

رای یا حکم غیابی صادره از دادگاه حقوقی که مورد اعتراض است.

ذکر این نکته نیز در این میان حائز اهمیت است که به موجب ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که معترض به حکم ورشکستگی ثابت نماید که عدم اقدام به واخواهی در مهلت مقرر، به دلیل عذر موجه بوده است، می بایست اسناد، مدارک و ادله عذر خود را نیز ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای اعلام نماید. اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد، قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می گردد.

هزینه اعتراض به حکم ورشکستگی

در قسمت های گذشته، پیرامون شرایط، مراحل و مدارک لازم برای شکایت از رای ورشکستگی توضیحاتی ارائه گردید و بیان شد که شخص، می بایست برای اعتراض به حکم ورشکستگی، دادخواست واخواهی را تکمیل و در دفاتر خدمات قضایی به ثبت رساند. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا هزینه اعتراض به حکم ورشکستگی را بیان نماییم.

هزینه اعتراض به حکم ورشکستگی به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود. اول آن که، برای این که شخص بتواند دادخواست خود را در دفاتر خدمات قضایی به ثبت رساند، لازم است که در سامانه ثنا ثبت نام نموده باشد. ثبت اطلاعات شخصی در سامانه ثنا رایگان، اما احراز هویت در این سامانه، مبلغی معادل 10,000 تومان هزینه دارد.

تنظیم درخواست واخواهی مطابق جدول تعرفه دفاتر خدمات قضایی در سال جاری نیز، مبلغ 410 هزار ریال می باشد که برای تایپ هر صفحه و افزودن پیوست (هر صفحه) نیز مبلغی به آن اضافه می گردد. علاوه بر این؛ متقاضی می بایست هزینه ای را بابت هزینه دادرسی نیز به مراجع ذی صلاح تقدیم نماید که این هزینه، طبق تعرفه اعلام شده توسط قوه قضاییه در همان سال، اخذ خواهد شد.

هزینه دادرسی در دعاوی غیر مالی (که اعتراض به حکم ورشکستگی نیز نوعی دعوای غیر مالی است) در سال جاری، از 400,000 هزار ريال تا 1,800,000 میلیون ريال و هزینه اعتراض و درخواست تجدیدنظر از قرارهای قابل تجدیدنظر، در دادگاه 300,000 هزار ریال می باشد، که لازم است به این هزینه، هزینه ابلاغ اظهارنامه، تطبیق اوراق با اصل آن‌ ها و... را نیز اضافه نمود. 

دانلود نمونه متن اعتراض به حکم ورشکستگی

همانطور که پیش تر اشاره گردید، یکی از مراحل اعتراض به حکم ورشکستگی، تکمیل و ثبت دادخواست واخواهی در دفاتر خدمات قضایی، در مهلت زمان مشخص شده می باشد که به این منظور، شخص می بایست از محتوا و مندرجات این نمونه متن دادخواست اطلاع داشته باشد.

به جهت آشنایی علاقمندان با این دادخواست، در قسمت زیر، امکان دانلود نمونه متن اعتراض به حکم ورشکستگی به صورت فایل pdf، ارائه گردیده است. توجه به این نکته ضروری است که افراد برای نگارش متن دادخواست خود، تنها به دانلود و مطالعه نمونه متن زیر اکتفا ننموده و لازم است که با توجه به شرایط حاکم بر پرونده خود، مواردی را به آن افزوده یا کم نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط شکایت و اعتراض به حکم ورشکستگی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط شکایت و اعتراض به حکم ورشکستگی پاسخ دهند.