حق ماموریت در قانون کار

حق ماموریت در قانون کار که محاسبه آنلاین آن با مراجعه به برخی از سایت های اینترنتی میسر است، مبلغی بوده که به کارگر، در ازای رفتن به ماموریت های خارج از محل خدمت داده می شود و فرمول محاسبه آن عبارت است از مزد مبنای روزانه × تعداد روزهای ماموریت.

قانون کار جمهوری اسلامی ایران، جهت تعیین تکلیف در خصوص حقوق و تکالیف کارفرما و کارگر و حمایت از حقوق کارگران، پیش بینی و تصویب شده و در آن، انواع حقوق کارگران و نحوه محاسبه برخی موارد، نظیر اضافه کاری، مانده مرخصی و.... ذکر گردیده است.

یکی از مهم ترین حقوق پیش بینی شده کارگران در قانون کار جمهوری اسلامی ایران، حق ماموریت یا فوق العاده ماموریت است که صرفا تحت شرایط ویژه ای به کارگر، تعلق خواهد گرفت و فرمول محاسبه مخصوص به خود را دارد.

با توجه به پرسش های فراوان در خصوص حق ماموریت و نحوه محاسبه آن، در مقاله حاضر، چیستی حق ماموریت در قانون کار، انواع و نحوه محاسبه آنلاین آن، فرمول محاسبه این حق در خصوص کارمندان دولت و تفاوت آن با فوق العاده ماموریت مورد بررسی و توضیح قرار گرفته است.

شرایط حق ماموریت در قانون کار چیست؟

برای توضیح در این باره که شرایط حق ماموریت در قانون کار چیست؟ باید صدر و تبصره ماده 46 قانون کار جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار داد. این ماده، در صدر خود، به تعریف حق ماموریت یا فوق العاده ماموریت و در تبصره خود به تعریف ماموریت پرداخته است. 

مستفاد از ماده 46 قانون کار، ماموریت، زمانی محقق خواهد شد که یک کارگر، برای انجام کاری، به دستور کارفرما و پس از موافقت بعدی یا انعقاد قرارداد، به خارج از محل اصلی شرکت، فرستاده شود و به همین سبب، یا 50 کیلومتر و بیشتر از محل و مرکز کارگاه اصلی، دور شده یا حداقل یک شب در محل ماموریت توقف کرده و بماند (ولو اینکه 50 کلیومتر هم از مرکز اصلی کارگاه دور نشده باشد).

در شرایطی که ماموریت، مطابق آنچه در پاراگراف قبل ذکر شد، محقق گردد، کارگر، مستحق دریافت حق ماموریت پیش بینی شده در قانون کار یا همان فوق العاده ماموریت بوده و کارفرما موظف است که وسیله یا هزینه رفت و برگشت او را نیز تامین کند.

انواع حق ماموریت در قانون کار

در توضیح انواع حق ماموریت در قانون کار​ باید گفت، قانون کار، صرفا در ماده 46 خود، به ماموریت و حق ماموریت، اشاره نموده و انواع و اقسامی برای آن، تعیین نکرده است. این قانون، صرف تحقق یکی از دو شرط مذکور در ماده 46 و تبصره آن را برای تحقق ماموریت و به تبع، تعلق حق ماموریت کافی می داند؛

یعنی، یا کارگر به دستور کارفرما (به موجب قرارداد یا توافقات بعدی)، برای انجام کاری 50 کیلومتر از مرکز اصلی کارگاه و شرکت دور شود یا صرف نظر از مسافت، یک شب در محل ماموریت، توقف کند. شایان ذکر است در دور شدن به میزان 50 کیلومتر، ملاک، مسافت رفت است نه جمع مسافت رفت و برگشت؛ یعنی چنانچه شخصی، برای انجام کاری، 25 کیلومتر برود و 25 کیلومتر برگردد، شرط مسافت، تحقق نیافته است. 

با این حال، برخی افراد، بر حسب زمان و مکان ماموریت، حق ماموریت را به انواع حق ماموریت ساعتی؛ حق ماموریت روزانه و حق ماموریت خارج از کشور تقسیم می کنند که از منظر قانون کار، معنا و مفهومی نداشته و برای آن، قوانینی چون جدول محاسبه حق ماموریت روزانه یا ساعتی و جدول حق ماموریت خارج از کشور، تعریف و پیش بینی نشده است.

نحوه محاسبه حق ماموریت

قبل از ارائه توضیح در خصوص امکان یا عدم امکان محاسبه آنلاین حقوق حق ماموریت پیش بینی شده در قانون کار باید درباره فرمول محاسبه این حق و وجود جدول محاسبه فوق العاده ماموریت یا عدم وجود آن، صحبت گردد. برای بررسی فرمول محاسبه حقوق حق ماموریت در قانون کار، باید ماده 46 این قانون را مورد بررسی قرار داد که در بخشی از آن، مقرر شده:

"به کارگرانی که به موجب قرارداد یا موافقت بعدی به ماموریت های خارج از محل خدمت اعزام می‌ شوند فوق‌ العاده ماموریت تعلق می‌ گیرد.‌ این فوق‌ العاده، نباید کمتر از مزد ثابت یا مزد مبنای روزانه کارگران باشد، همچنین کارفرما مکلف است، وسیله یا هزینه رفت و برگشت آن ها را تامین نماید."

بر اساس این ماده از قانون کار، می توان گفت، حق ماموریت، نرخ یا ضریب ندارد و بسته به توافق کارگر و کارفرما، تعیین خواهد شد، لکن، مبلغ تعیین شده، نمی تواند و نباید، از مزد ثابت یا مزد مبنای روزانه کارگران، کمتر باشد. حقوق روزانه عبارت است از حقوق پایه + مزایای ثابت به تبع شغل. در کل، فرمول محاسبه حق ماموریت کارگران، برابر است با مزد مبنای روزانه × تعداد روزهای ماموریت.

برای محاسبه آنلاین حق ماموریت قانون کار، فرد می تواند به برخی سایت هایی که سیستم این امر را راه اندازی کرده اند، مراجعه کرده، در ستون تعداد روزهای ماموریت و ستون حقوق ثابت یا مبنای مزد ماهانه، اعداد مورد نیاز را وارد کند و بر روی گزینه محاسبه، کلیک نماید.

فرمول محاسبه حق ماموریت کارکنان دولت

برای توضیح فرمول محاسبه حق ماموریت کارکنان دولت، باید به ضوابط اجرایی قانون بودجه هر سال، مراجعه کرد و از آنجا که زمان نگارش این مقاله، سال 1402 است، به ماده 9 ضوابط اجرایی قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور مراجعه گردیده که در خصوص فوق‌ العاده ماموریت روزانه داخل کشور کارمندان دولت و نحوه محاسبه آن در این سال، تعیین تکلیف کرده است.

ماده ۹ قانون مذکور، مقرر داشته: " فوق‌ العاده ماموریت روزانه داخل کشور به کارمندان دستگاه‌ های اجرایی، .... تا میزان حداقل حقوق و مزایا در مورد مشمولین این تصویب‌ نامه، به ماخذ یک بیست و پنجم و نسبت به مازاد، به ماخذ یک پنجاهم در سقف اعتبار ابلاغی دستگاه، قابل پرداخت است.... تبصره ۱- در صورت عدم توقف شبانه، تنها پنجاه درصد (۵۰%) از میزان مندرج در بند یادشده قابل پرداخت است."

مستفاد از پاراگراف قبل، تعلق حق ماموریت به کارمندان دولت، منوط بر این است که کارمند دولت، به عنوان مامور، برای انجام وظیفه موقت، به خارج از حوزه شهرستان محل خدمت خود اعزام شود و ناچار به توقف شبانه باشد. شایان ذکر است در صورت عدم توقف شبانه، تنها 50 درصد از حق ماموریت، به کارمند دولت، تعلق می گیرد.

فرمول محاسبه حقوق حق ماموریت کارمندان دولت، از این قرار است که یک بیست و پنجم حداقل حقوق و مزایای کارمند + یک پنجاهم ما به التفات حقوق و مزایای مشمول بیمه فرد و حداقل حقوق مصوب خواهد شد و مبلغ حق ماموریت روزانه، محاسبه می گردد.

شایان ذکر است، از آنجا که قانون گذار، برای محاسبه حق ماموریت در خصوص برخی از کارمندان دولت، به شرایط محلی که کارمند به آنجا اعزام می گردد یا کاری که انجام می دهد نیز توجه داشته، قوانین ویژه ای را برای این افراد در نظر گرفته و به آن ها، علاوه بر حق ماموریت، درصدی اضافه تر نیز می پردازد که برای اطلاع از این درصد ها و شرایط، باید آیین‌ نامه فوق‌ العاده روزانه موضوع بند (ث) ماده (۳۹) قانون استخدام کشوری و اصلاحات بعدی آن را مد نظر قرار داد.

در خصوص حق مامویت کارمندان دولت به خارج از کشور نیز باید گفت، دولت، هر ساله، اقدام به تهیه جدول حق ماموریت خارج از کشور کارکنان دولت می نماید و آن را طی یک ابلاغیه، به نهادها و سازمان های ذی صلاح، ابلاغ می کند؛ مفاد دستورالعمل، عمدتا بدین شکل است که تعیین شده، بر حسب مقام و درجه کارمند و مسئول دولتی، برای حق ماموریت و سایر هزینه ها (در ماموریت از 1 تا 90 روز به خارج از کشور)، مبلغی به دلار، به کارمند و مسئول دولتی، به عنوان حق ماموریت، تعلق گیرد.

تفاوت حق ماموریت و فوق العاده ماموریت

یکی از پرسش هایی که در خصوص حق ماموریت مطرح می گردد، مبنی بر این است که تفاوت حق ماموریت و فوق العاده ماموریت چیست و آیا فرمول و جدول محاسبه این دو با یکدیگر، تفاوت دارد یا یکسان است. لذا در این تیتر، پرسش مطروحه، بررسی و به آن، پاسخ داده خواهد شد.

در پاسخ به پرسش فوق الذکر باید گفت؛ حق ماموریت کارگر و کارمند، هیچ تفاوتی با فوق العاده ماموریت نداشته و مقصود از هر دو لغت یک مفهوم است؛ یعنی مقصود، مبلغی است که در ازای ماموریت رفتن کارمند دولت یا کارگر، بر اساس فرمول محاسبه تعیین شده در قوانین و دستورالعمل های مختلف، به وی پرداخت می گردد.

شایان ذکر است، حق ماموریت، مشمول بیمه و مالیات نخواهد شد و در صورتی که فردی در ایام ماموریت، اقدام به اضافه کاری نیز نماید، کارفرما موظف است علاوه بر حق ماموریت، مبلغ اضافه کاری او را نیز محاسبه کرده و در هنگام پرداخت حقوق، به حساب کارگر، واریز کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص چیستی و نحوه محاسبه حق ماموریت در قانون کار در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون چیستی و نحوه محاسبه حق ماموریت در قانون کار پاسخ دهند.