موارد تقاضای اعاده دادرسی حقوقی

در این مقاله در خصوص اینکه در چه مواردی می توان تقاضای اعاده دادرسی نمود ، جهات اعاده دادرسی را مطرح می نماییم .

در طول فرایند دادرسی همواره ممکن است که اشتباهی سبب شود تا فرایند دادرسی و در نهایت صدور حکم با مشکل مواجه بشود . به همین دلیل در قانون آیین دادرسی مدنی روش های شکایت از احکام صادره از دادگاه ها پیش بینی شده است . یکی از این روش ها ، اعاده دادرسی است . اعاده دادرسی بعنوان یکی از طرق فوق العاده شکایت از احکام صادره از دادگاه ها شناخته می شود ؛ به این معنا که تنها در شرایط استثنایی مجاز است . به همین دلیل در قانون مواردی پیش بینی شده است که به موجب آنها می توان تقاضای اعاده دادرسی نمود . این موارد در قانون تحت عنوان جهات اعاده دادرسی شناخته شده اند . لذا در این مقاله در خصوص اینکه در چه مواردی می توان تقاضای اعاده دادرسی نمود ، جهات اعاده دادرسی را مطرح می نماییم .

جهات تقاضای اعاده دادرسی حقوقی

از آن رو که اعاده دادرسی حقوقی تنها در موارد مقرر در قانون امکانپذیر است ، در قانون آیین دادرسی مدنی مواردی تحت عنوان جهات تقاضای اعاده دادرسی حقوقی شناخته شده است . لذا در صورت وجود شرایط تقاضای اعاده دادرسی حقوقی ، فرد می تواند به موجب آنها رسیدگی مجدد ماهیتی نزد همان مرجع صادر کننده رأی را تقاضا نماید . شرایط تقاضای اعاده دادرسی مطابق قوانین و مقررات مربوط شامل موارد زیر است : 

- موضوع حکم مورد ادعای خواهان نبوده است : در صورتی که دادگاه حکمی صادر کند که مورد ادعا و تقاضای خواهان نبوده باشد ، چنین حکمی در صورت قطعی شدن ، قابل اعاده دادرسی است . به همین دلیل ، خواسته دعوی باید با مفاد حکم صادر شده یکسان باشد . 

- صدور حکم بیشتر از خواسته : بنابراین در صورتی که حکم به میزانی بیشتر از خواسته صادر شده باشد ، می توان تقاضای اعاده دادرسی نمود . مثلا در موردی که خواسته خواهان ده میلیون بوده و دادگاه حکمی دوازده میلیون صادر کرده است .

- تضاد در مفاد حکم : وجود تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول یا به مواد متضاد باشد . مثلا در حالیکه در متن حکم صادره  رابطه اجاره بین طرفین را احراز کرده ، اما رأی بر بی حقی خواهان بدلیل عدم احراز عقد اجاره کرده است .

- صدور احکام متضاد : اگر حکم صادره از دادگاه با حکم دیگری که در مورد همان دعوی در آن دادگاه صادر شده است متضاد باشد ، بدون اینکه یک علت قانونی سبب ایجاد چنین تضادی شده باشد ، می توان از آن اعاده دادرسی نمود . 

- حیله و تقلب : چنانچه حیله و تقلب طرف دعوی در حکم دادگاه اثر گذاشته باشد ، می توان اعاده دادرسی نمود . مثلا در موردی که یکی از طرفین با وکیل طرف دیگر دعوی تبانی نموده باشد .

- اثبات جعلیت مستند حکم : در صورتی که حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم جعلی بودن آنها ثابت شده باشد ، مثل اینکه یکی از طرفین برای اثبات دعوای مالکیت خود به سندی استناد کرده باشد و به وسیله آن در دعوی پیروز شده باشد ؛ اما آن سند جعلی بوده که در این صورت نیز می توان تقاضای اعاده دادرسی نمود .

- اثبات اصالت سند : اگر طرف مقابل دعوی نسبت به سندی که برای اثبات ادعا به آن استناد شده است ، ادعای جعل کرده باشد اما بعدا اصالت سند اثبات شود ، می توان اعاده دادرسی را تقاضا نمود .

- کشف اسناد و مدارک جدید : اگر پس از صدور حکم اسناد و مدارکی به دست آید که دلیل بر حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود که این اسناد در جریان دادرسی اصلی وجود نداشتند یا در اختیار متقاضی نبوده اند ، می توان اعاده دادرسی نمود .

- خلاف شرع بودن : هرگاه حکم قطعی صادره از دادگاه ها به تشخیص ریاست قوه قضاییه خلاف بیّن شرع باشد ، می تواند بعنوان یکی از جهات اعاده دادرسی محسوب می شود .