جرم عدم ثبت ازدواج و مجازات آن

 

عقد نکاح به عنوان امری مستحب مؤکد در دین اسلام مورد توصیه قرار گرفته است و در مواردی نیز ازدواج واجب می شود . البته انجام چنین عقدی منوط به تشریفات بخصوصی نشده است و همین که زن و مردی قصد و رضایت خود مبنی بر رابطه زوجیت را اعلام داشته و صیغه عقد دائم جاری گردد ، زوجین به یکدیگر محرم شده و ازدواج آنها کاملا صحیح و معتبر است . با این حال بنا به دلایل اجتماعی عدیده ، قانونگذار ثبت کردن ازدواج را برای مردان تکلیفی قانونی تلقی کرده است و از آن جهت که عدم ثبت ازدواج توسط آنها ممکن است آثار و عواقب سویی برای همسران آنان ایجاد کند ، ضمانت اجرای عدم ثبت ازدواج را نیز پیش بینی کرده است که هم در خصوص عقد دائم و هم در خصوص عقد موقت یا صیغه قابل اجرا خواهد بود . به همین مناسبت در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی جرم عدم ثبت ازدواج دائم توسط مرد پرداخته و سپس مجازات جرم عدم ثبت واقعه ازدواج را بر اساس قانون مورد بررسی قرار بدهیم .

جرم عدم ثبت ازدواج

برای نخستین بار به موجب قانون راجع به ازدواج ، ثبت کردن ازدواج دائم توسط مردان الزامی گردید و مرد موظف شده بود تا در صورت ازدواج دائم با زنی ، در طی مهلت ثبت ازدواج یعنی بیست روز ، اقدام به ثبت نکاح دائم کند .

پس از آن نیز قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 ضمن ماده 645 عدم ثبت ازدواج یا نکاح دائم را جرم انگاری کرد و به موجب این ماده نیز شوهر موظف به ثبت کردن عقد نکاح دائمی شده بود و در صورت عدم ثبت این ازدواج ، زن می توانست از او به جرم عدم ثبت نکاح شکایت بکند . طبق ماده مذکور : " به منظور حفظ کیان خانواده ثبت واقعه ازدواج دائم ، طلاق و رجوع طبق مقررات الزامی است . چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی مبادرت به ازدواج دائم، طلاق و رجوع نماید، به مجازات حبس تعزیری تا یک سال محکوم می گردد " . لذا علاوه بر پیش بینی مجازات برای عدم ثبت واقعه نکاح ، ثبت طلاق نیز الزامی خواهد بود .

 پس از اینکه قانون حمایت خانواده در سال 1391 به تصویب رسید ، نظر به حفظ کیان و بقای خانواده و حمایت از آن ، ضمن ماده 49 عدم ثبت ازدواج دائم توسط مرد جرم انگاری شده و برای آن مجازات نیز مقرر شد . همچنین بر اساس این ماده از قانون حمایت از خانواده ، ماده 645 قانون مجازات اسلامی نیز در خصوص ثبت ازدواج دائم نسخ گردیده است و مجازات مرد به جرم عدم ثبت واقعه نکاح تابع قانون حمایت خانواده خواهد بود که در ادامه به بررسی بیشتر پیرامون مجازات جرم عدم ثبت ازدواج دائم توسط مرد خواهیم پرداخت .

مجازات جرم عدم ثبت واقعه ازدواج

همانگونه که در قسمت قبل اشاره گردید ، ثبت ازدواج دائم ضروری بوده و ثبت عقد موقت نیز در برخی از شرایط الزامی شده است و در قانون حمایت از خانواده برای جرم ثبت نکردن واقعه نکاح مجازات مقرر گردیده است و استناد به ماده 645 قانون مجازات اسلامی برای این مجازات امکان پذیر نمی باشد . بر اساس ماده 49 قانون حمایت خانواده که مجازات جرم ثبت نکردن عقد نکاح را مقرر داشته است :

" چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم ، طلاق یا فسخ نکاح اقدام ؛ یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری ؛ یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند ، ضمن الزام به ثبت واقعه ؛ به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می ‌شود " . 

بر اساس این ماده مجازات جرم عدم ثبت ازدواج دائم عبارت است از جزای نقدی درجه پنج و همچنین حبس تعزیری درجه هفتم . علاوه بر این ، مجازات جرم عدم ثبت ازدواج تنها شامل مردانی می شود که از ثبت نکاح با زن خودداری نموده اند و زن را نمی توان به جرم عدم ثبت ازدواج یا نکاح مجرم شناخته و یا مجازات نمود . مجازات عدم ثبت ازدواج در این ماده هم شامل ازدواج دائم می باشد و هم شامل ازدواج موقتی که بر حسب قانون مرد مکلف به ثبت آن شده است . برای آشنایی با موارد الزامی ثبت ازدواج موقت یا صیغه کلیک کنید . لازم به ذکر است که مرجع شکایت از جرم عدم ثبت واقعه ازدواج ، دادسرا می باشد و زن می تواند به جرم عدم ثبت ازدواج از شوهر خود در دادسرا شکایت کیفری کند . در این صورت علاوه بر اینکه مرد به مجازات ثبت نکردن واقعه ازدواج محکوم می شود ، ملزم به ثبت کردن عقد نکاح نیز خواهد شد و این امر ضمانت اجرای حقوقی مناسبی برای زنان محسوب می شود . البته زن از ابتدا می تواند به جای شکایت از مرد به جرم عدم ثبت ازدواج ، به شیوه حقوقی اقدام نموده و دادخواست ثبت ازدواج را به دادگاه ارائه نماید که دادگاه صلاحیت دار برای الزام مرد به ثبت واقعه نکاح دائم یا موقت ، دادگاه خانواده می باشد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جرم عدم ثبت ازدواج و مجازات های آن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرم عدم ثبت ازدواج و مجازات های آن پاسخ دهند .

 

 

 

سوالات متداول

1- آیا ثبت کردن عقد نکاح در دفاتر ازدواج الزامی است ؟

بر اساس قانون ثبت نکاح دائم و نکاح موقت ( در شرایطی خاص ) الزامی است .

2- آیا عدم ثبت ازدواج یا عقد نکاح جرم است ؟

در قانون حمایت خانواده عدم ثبت نکاح جرم انگاری شده است .

3- مجازات جرم عدم ثبت عقد نکاح یا ازدواج چیست ؟

مجازات عدم ثبت نکاح عبارت است از الزام به ثبت واقعه نکاح ، حبس تعزیری و جزای نقدی .

---

نظرات کاربران