مالیات چیست و انواع آن

​

مالیات یکی از مسائلی است که از دولت ها گذشته های دور در ارتباط با مردم با آن روبرو بوده اند و به صورت های مختلف از اشخاص دریافت می کردند ، اما امروزه شکل و هدف آن تغییر کرده است . به این صورت که در گذشته صرفا به عنوان منبع درآمدی دولت به حساب می آمده اما در دنیای امروز و اقتصاد کشور های پیشرفته به عنوان ابزاری برای اجرای سیاست های عدالتی و کم کردن فشاربر روی گروه های کم درآمد استفاه می شود .

مالیات انواع مختلفی دارد و به دو دسته بندی کلی مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم تقسیم بندی می شود . مالیات بر درآمد که از اشخاص حقیقی و حقوقی اخذ می شود از جمله مالیات های مستقیم محسوب می شود . در ادامه به توضیحات کاملی در خصوص تعریف مالیات و انواع آن می پردازیم .

مالیات چیست

یکی از منابع درآمد دولت برای تامین هزینه های عمومی ، مالیات است که در ماده 10 قانون محاسبات عمومی اینگونه ذکر شده است : " درآمد عمـومی عبـارت اسـت از درآمـدهای وزارتخانـه هـا و موسـسات دولتـی و ماليـات و سـود سهام شرکت های دولتی و درآمد حاصل از انحصارات و مالكيت و ساير درآمـد هایی کـه در قـانون بودجـه کل کشور تحت عنوان درآمد عمومی منظور می شود . "

مالیات به عنوان یکی از منابع اصلی دولت در بسیاری از کشور ها در نظر گرفته می شود و مبلغی است که به موجب قانون جهت تامین مخارج عمومی به صورت بلاعوض به وسیله اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی پرداخت می شود و در حقیقت دولت از دارایی و درآمد اشخاص برداشت می کند بدون این که تعهدی نسبت به پرداخت کننده به عهده بگیرد . بنابراین تعریف مالیات دارای ویژگی های زیر است :

 بلاعوض است 
 به موجب قانون صورت می گیرد
 تحمیلی است

 قانونی بودن مالیات موضوع مهمی است که در ایران وظیفه خاص قوه مقننه بوده و در اصل 51 قانون اساسی به آن اشاره شده است . این اصل بیان می کند که :

"هيچ نوع ماليات وضع نمی ‌شود مگر به موجب ‌قانون ‌. موارد معافيت و بخشودگی و تخفيف مالياتی به موجب ‌قانون مشخص می ‌شود . "

همچنین وصول تمام انواع مالیات از جمله مالیات خودرو به اجازه ی قانونگذار نیاز دارد ؛ یعنی هرسال در قانون بودجه مصوب مجلس شورای اسلامی ، این اجازه به دولت داده می شود و ذکر می شود که دولت نمی تواند از طریق آیین نامه و تصویب نامه به مقرره گذاری در زمینه مالیات اعم از مالیات اشخاص حقوقی یا حقیقی بپردازد . 

در حقیقت مالیات سهم هر فرد از هزینه امکانات و کالا های عمومی است که توسط دولت از فرد گرفته می شود ، به عبارت بهتر مالیات ، ابزاری اقتصادی در دست دولت است که به وسیله آن ثبات اقتصادی ، نابرابری درآمد و شاخص های مربوط به آن را کنترل می کند .

به کسی که مالیات را پرداخت می کند مودی مالیاتی می گویند که در حقیقت به دولت مبلغی را مدیون است و هر سال پس از استعلام بدهی مالیاتی ، توسط فرمی که سازمان امور مالیاتی در اختیار وی می گذارد و اظهار نامه نام دارد ، اطلاعات مالی مورد نیاز را ثبت کرده و به اداره امور مالیاتی تحویل می دهد .

مالیات بر اساس شاخص های مختلف به چند دسته هایی چون مالیات مستقیم ، غیر مستقیم ، مالیات حقوق و ... تقسیم می شود که در بخش بعد به آن خواهیم پرداخت .

بیشتر بخوانید: ثبت نام اظهارنامه مالیاتی

قانون مالیات

مالیات بر حسب مراحل مختلف مالیات یعنی ماخذ ، تشخیص و وصول به انواع مختف تقسیم و قوانین مالیاتی به بیان احکام این مالیات ها همچون مالیات ارزش افزوده و نحوه محاسبه مالیات دستگاه کارت خوان​ می پردازند . اول از هر چیزی باید تعیین نمود که مالیات از چه چیزی گرفته می شود ؟ موضوعی که مالیات بابت آن گرفته می شود ، ماخذ مالیات نام دارد که مشخص می شود که مالیات بر درآمد است یا مالیات دارایی . لازم به ذکر است که عدم پرداخت مالیات با علم و عمد ، ممکن است جرم فرار مالیاتی یا سایر جرایم مالیاتی را محقق نماید .

بر اساس معیار تشخص ، مالیات به توزیعی و نرخی تقسیم می شود . مالیات توزیعی ، مالیاتی است که از قبل کل مالیاتی که باید وارد خزانه شود ، تعیین شده و سپس بین افراد تقسیم می شود . به این شکل که ابتدا مبلغ کل بین استان ها تقسیم می شود ، پس از آن سهم هر شهرستان تعیین و به همین بین شهر ها و بخش ها و در نهایت افراد ساکن آن ها تقسیم  می شود .

مالیات نرخی ، به سه نوع مالیات تناسبی ، تصاعدی و تنازلی تقسیم می شود . مالیات تناسبی به این صورت است که یک نرخ مالیات برای همه ی درآمد ها تعیین می شود و کاری به میزان درآمد ندارد اما باید در زمان ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ارسال شود ، مثلا 10 درصد از همه ی درآمد ها کسر می شود . اگر شخص 1 میلیون تومان درآمد داشته باشد 100 هزار تومان مالیات او است و اگر کسی 100 میلیون تومان درآمد داشته باشد ، 10 میلیون تومان مالیات پرداخت می کند .

مالیات تصاعدی به نسبت افزایش درآمد نرخ بالاتری مالیات پرداخت می کند که این روش به عدالت مالیاتی نزدیک تر است و مثل مالیات تناسبی ، افرادی که درآمد کمتری دارند ، فشار بیشتری متحمل نمی شوند .

نرخ تنازلی مالیات بیشتر در مورد مالیات بر مصرف و کالا ها مصداق دارد چرا که مالیات بر مصرف چون به طور برابر برای همه ی افراد در نظر گرفته می شود و بر روی همه ی کالا ها اعمال می شود ، به قشر کم درآمد فشار بیشتری وارد می کند و درصد بالاتری از درآمد آن ها را می گیرد .

وصول مالیات به دو دسته ی مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود که در کشور ما کاربرد زیادی دارد . مالیات مستقیم معمولا مالیات هایی است که بر درآمد و دارایی یا به طور کلی موضوعاتی که جنبه ی دائمی دارند تعلق می گیرد ، اما مالیات غیر مستقیم مالیاتی است که بر موضوعاتی چون مصرف کالا ها بار می شود .

در ادامه بخوانید: مهلت ثبت نام اظهارنامه مالیاتی

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مالیات و انواع آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات و انواع آن پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- ✔️ چه مرجعی مالیات را تعیین می کند ؟

✔️ نرخ مالیات هر سال در قانون بودجه توسط قوه مقننه تصویب می شود که در این مقاله توضیح داده شده است .

2- ✔️ چند نوع مالیات وجود دارد ؟

✔️ مالیات بر اساس معیار های مختلف انواع مختلفی دارد که معروف ترین آن ها ، مالیات مستقیم ، مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزروده است که در این مقاله به آن پرداخته شده است .

3- ✔️ انواع نرخ مالیات کدامند ؟

✔️ نرخ مالیات به سه دسته ی تناسبی ، تصاعدی و تنازلی تقسیم می شود که در این مقاله بیان شده است .