دینا / عقود و قراردادها / بیع / بیع مشروط

بیع مشروط

ارتباط با ما

درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 180000 ریال ) در ارتباط باشید. سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.

logo-samandehi

تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©

تماس از کل کشور : ۳ ۰ ۳ ۵ ۷ ۰ ۹ ۹ ۰ ۹
همه روزه حتی ایام تعطیل از :  ۸ صبح   الی ۱  شب

بیع مشروط ، به قرارداد بیعی گفته می شود که طرفین ، نوعی شرط فعل ، شرط صفت یا شرط نتیجه را ضمن عقد ، توافق کرده اند . از جمله شرایط بیع مشروط ، این است که علاوه بر شرایط کلی صحت قراردادها ، می بایست شروط روشن و بدون ابهام و مشروع ضمن بیع قرار داده شده باشد . آثار بیع مشروط ، این است که متعهد ، ملزم به اجرای شروط مذکور است و در غیر این صورت ، می توان وی را از طریق دادگاه الزام نموده یا بیع را فسخ نمود .

 

عقد بیع ، به لحاظ عرفی ، همان خرید و فروش می باشد ؛ به این معنا که یکی از طرفین ، در ازای دریافت مبلغی ، مال منقول یا غیر منقول خود را به دیگری فروخته و مالکیت آن را به وی ، واگذار می کند . این حکم کلی در خصوص عقد بیع در قانون مدنی است ؛ با این حال ، بیع ، انواع و اقسام خاصی داشته و با شرایط و روش های متفاوتی ممکن است منعقد گردد .

یکی از تقسیم بندی های نسبتا مهم در خصوص قرارداد بیع ، تقسیم آن به بیع مطلق و بیع مشروط است که بر پایه تنظیم یا عدم تنظیم شرط توسط هر یک از طرفین قرارداد می باشد . لذا از آن جهت که گاها ضمن قرارداد بیع ، طرفین ، اقدام به پیش بینی شرایطی برای انعقاد قرارداد می نمایند و این شروط، آثار مهمی را بر قرارداد منعقده داشته، آشنایی با بیع مشروط و آثار حقوقی آن ، ضرورت می یابد .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که بیع مشروط چیست و بر اساس قانون مدنی ، چه شرایطی دارد . در ادامه نیز ، برای تکمیل بحث ، به توضیح آثار بیع مشروط طبق قانون خواهیم پرداخت .

بیع مشروط چیست

عقد بیع ، یکی از قراردادهای رایج در نظام حقوقی ایران محسوب می شود که در یک تعریف کلی ، به معنای تملیک مال به دیگری ، در عوض پرداخت بهای آن است . عقد بیع ، یک عقد لازم محسوب می شود ؛ به این معنا که هر یک از طرفین ، می بایست به آن پایبند باشند و جز در موارد خاصی که در قانون یا خود قرارداد پیش بینی شده است ، نمی توان به طور یکجانبه آن را فسخ نمود .

اما یکی از موضوعات مهمی که در خصوص این عقد مطرح شود ، این است که آیا می توان ضمن قرارداد شروطی درج نمود یا خیر ؟ پاسخ به این سوال مثبت است . به همین دلیل ، در قانون مدنی ، عقد بیعی تحت عنوان بیع مشروط ، شناسایی شده است که در این قسمت ، قصد داریم به بررسی اینکه مفهوم بیع مشروط چیست بپردازیم .

بر اساس ماده 341 قانون مدنی ، عقد بیع ، ممکن است مطلق باشد یا مشروط . همچنین ، ممکن است که برای پرداخت تمام یا قسمتی از ثمن معامله و یا برای تحویل تمام یا قسمتی از مبیع ، اجل یا مهلت خاصی توسط طرفین ، تعیین شود . بنابراین ، همانطور که ملاحظه می شود ، بیع مشروط ، در مقابل بیع مطلق می باشد .

منظور از بیع مشروط ، این است که حین انعقاد بیع ، شرط هایی توسط هر کدام از طرفین ، مقرر شده باشد و بر خلاف عقد بیع مطلق است که در آن ، هیچ قید و شرطی توسط طرفین قرارداد ، تعیین نشده است . لذا در بیع مشروط ، یک شرط خاصی توسط بایع یا مشتری ، به نفع دیگری و یا شخص ثالث پیش بینی شده است که این شرط ، می تواند به صورت شرط فعل ، شرط صفت یا شرط نتیجه باشد .

مثل اینکه فروشنده ، به خریدار بگوید که این خانه را به تو فروختم ؛ مشروط بر اینکه .... ؛ که این شرط ، می تواند به صورت شرط انجام دادن کار خاص توسط دیگری یا شخص ثالث ، شرط وجود صفت خاص و یا شرط نتیجه ای خاص در ارتباط با موضوع قرارداد بیع باشد .

لازم به ذکر است که بیع شرط با بیع مشروط ، متفاوت می باشد . بیع شرط ، بر اساس ماده 458 قانون مدنی ، به نوعی از عقد بیع گفته می شود که طرفین با هم شرط کنند که هرگاه فروشنده ، در مدت معینی تمام یا بخشی از ثمن معامله را به مشتری پس بدهد ، اختیار فسخ یا بر هم زدن معامله را داشته باشد که البته ، به دلیل سوء استفاده هایی که از آن انجام می شد ، قانون ثبت ، اقدام به تغییر احکام قانون مدنی در خصوص این قرارداد نمود . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید .

شرایط بیع مشروط

در قسمت قبل ، توضیح دادیم که منظور از بیع مشروط چیست . همانطور که اشاره شد ، منظور از بیع مشروط ، این است که طرفین معامله ، اقدام به پیش بینی شرط خاصی ضمن عقد بیع نموده اند ؛ مثل اینکه شرط شده است که مبیع یا کالای فروخته شده ، شرایط خاصی را داشته باشد . اما سوالی که در خصوص این نوع قرارداد مطرح می شود ، این است که شرایط بیع مشروط بر اساس قانون مدنی چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بیع مشروط ، نوعی عقد یا قرارداد است که مانند سایر انواع بیع ، می بایست شرایط صحت قراردادها را داشته باشد تا به صورت صحیح و قانونی منعقد شده و آثار حقوقی به بار آورد . بر اساس ماده 190 قانون مدنی ، شرایط کلی صحت قراردادها  ، شامل وجود قصد و رضایت در طرفین قرارداد و نیز ، وجود اهلیت در آنها ( بلوغ ، عقل و رشد ) می باشد .

همچنین ، موضوع قرارداد در بیع مشروط ، می بایست به صورت کامل و دقیق تعیین شده و هدف از انعقاد عقد بیع مشروط نیز ، مشروع و قانونی باشد . بنابراین ، در صورتی که شرط فعل ، شرط صفت یا شرط نتیجه ای که ضمن بیع مشروط ، طرفین در خصوص آن توافق کرده اند ، مربوط به انجام دادن کاری باشد که نامشروع می باشد ، مثل زمانی که یکی از شروط باطل کننده قرارداد وجود داشته ، شرط و بیع ، باطل خواهند بود . البته ، شروط مذکور در عقد بیع ، باید واضح ، روشن و بدون ابهام باشند .

لازم به ذکر است که از جمله شرایط بیع مشروط ، این است که هر یک از خریدار و فروشنده ، می بایست علاوه بر اهلیت قانونی برای انعقاد قرارداد ، اهلیت تصرف کردن در مبیع و ثمن را نیز داشته باشند . همچنین ، بیع مشروط در خصوص اموالی که خرید و فروش آنها قانونا ممنوع است و یا چیزی که مالیت و منفعت عقلایی ندارد ، باطل است .

همچنین ، گفتنی است بر اساس ماده 344 قانون مدنی ، اگر ضمن عقد بیع ، شرطی ذکر نشده باشد و یا اینکه برای پرداخت ثمن یا تحویل مبیع ، مهلتی مشخص نشده باشد ، بیع قطعی تعلقی شده و ثمن ، حال محسوب می شود ؛ مگر اینکه به لحاظ عرفی ، وجود شرط یا مهلتی پیش بینی شده باشد که در این حالت ، حتی اگر در قرارداد ذکر نشود ، بیع مشروط محسوب می گردد .

آثار بیع مشروط

در قسمت های قبل ، گفتیم که بیع مشروط چیست و چه شرایطی دارد . همانگونه که اشاره گردید ، بیع مشروط نوعی قرارداد بیع است که شرطی اعم از شرط فعل ، شرط صفت و یا نتیجه در آن قید شده است که در این صورت ، برخلاف بیع مطلق ، می بایست به شرط مذکور در قرارداد عمل شود . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که آثار بیع مشروط چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که از جمله آثار بیع مشروط ، این است که به محض انعقاد قرارداد ، تملیک مال به خریدار ، رخ می دهد ؛ به این معنا که پس از وجود شرایط صحت قرارداد ، خریدار مالک مال خریداری شده خواهد گردید و این موضوع ، بر عکس عقد معلق است . اصولا در بیع معلق ، اصل قرارداد به حصول امری تعلیق گردیده است که صرفا پس از تحقق آن ، عقد بیع تحقق پیدا می کند .

اما در بیع مشروط ، آثار عقد بیع یعنی همان تملیک مال منقول یا غیر منقول به خریدار ، فارغ از شرط ، از همان لحظه وقوع معامله رخ می دهد . مثلا اگر فروشنده بگوید خانه ام را به تو فروختم ؛ به شرط اینکه در مدت یک سال آن را به من اجاره بدهی ، از آن جهت که بیع مشروط به شرط خاصی است ، آثار بیع از همان لحظه ایجاد می شود ؛ منتها شرایط مذکور در قرارداد نیز ، می بایست محقق گردند که جزئیات بیشتر در این خصوص را می توانید در مقاله تفاوت عقد معلق و عقد مشروط مطالعه نمایید .

از دیگر آثار بیع مشروط ، این است که هر کدام از طرفین ، ملزم به انجام شروط پیش بینی شده ضمن قرارداد می باشند . به همین دلیل ، در صورتی که مشروط علیه ، از اجرای شرایط مذکور در عقد بیع امتناع نماید ، مشروط له می تواند از دادگاه تقاضای الزام وی به اجرای شرایط مذکور در قرارداد را داشته باشد و در صورتی که امکان اجرای شروط مذکور در بیع وجود نداشته باشد ، می تواند از حق فسخ قرارداد استفاده نموده به صورت یکطرفه ، به آن قرارداد خاتمه بدهد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص انعقاد بیع مشروط و شرایط آن در کانال تلگرام قراردادها و عقود عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون انعقاد بیع مشروط و شرایط آن پاسخ دهند .