تخطی از سرعت در رانندگی یکی از مهم ترین عوامل بروز تصادفات است و آگاهی از آن برای رانندگان ضروری به شمار می آید. پرسش اصلی این است که منظور از تخطی سرعت در رانندگی چیست و پاسخ آن را می توان در تجاوز از حدود تعیین شده و بی توجهی به اصل سرعت مطمئنه دانست. قانونگذار در این خصوص با وضع آیین نامه راهنمایی و رانندگی و قوانین کیفری، ضمانت اجراهایی مانند جریمه نقدی، نمره منفی و حتی محرومیت از رانندگی را در نظر گرفته است.
برای مشاوره تخطی از سرعت در رانندگی
برای مشاوره تخطی از سرعت در رانندگی
تخطی از سرعت در رانندگی یکی از رایج ترین عوامل بروز حوادث جاده ای به شمار می آید و همواره به عنوان یک تهدید جدی برای ایمنی عمومی مطرح بوده است. افزایش سرعت خودروها باعث کاهش زمان واکنش راننده، بالا رفتن شدت تصادف و افزایش احتمال آسیب های جانی و مالی می شود. این پدیده نه تنها در جاده های بین شهری بلکه در معابر شهری نیز خطرات متعددی ایجاد کرده و می تواند نظم ترافیکی را مختل کند. به همین دلیل، کنترل سرعت و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، از پایه های اصلی فرهنگ ترافیکی محسوب می شود.
ضرورت مطالعه موضوع تخطی از سرعت در رانندگی از آن جهت اهمیت دارد که آگاهی و تحلیل این مسئله می تواند در کاهش چشمگیر آمار حوادث موثر باشد. شناخت عوامل موثر بر سرعت غیرمجاز و پیامدهای آن، زمینه ای برای اصلاح قوانین، ارتقای سیستم های نظارتی و آموزش بهتر رانندگان فراهم می کند. پرداختن به این موضوع نه تنها به امنیت فردی رانندگان و سرنشینان کمک می کند، بلکه به افزایش رفاه اجتماعی و کاهش هزینه های اقتصادی ناشی از تصادفات منجر می شود. به همین سبب، توجه علمی و عملی به این بحث ضرورتی انکارناپذیر دارد.
به دلیل اهمیت موضوع تخطی از سرعت در رانندگی، توضیحاتی در خصوص مفهوم این تخلف، حداکثر سرعت های مجاز در راه ها، مقررات قانونی مرتبط با سرعت مطمئنه و همچنین میزان جریمه در نظر گرفته شده برای آن ارائه گردید تا آگاهی لازم برای رانندگان و علاقه مندان به قوانین راهنمایی و رانندگی فراهم شود.
منظور از تخطی سرعت در رانندگی چیست را می توان از منظر حقوقی به عنوان نقض صریح مقررات موضوعه در حوزه حمل و نقل و ترافیک دانست. این رفتار، زمانی محقق می شود که راننده وسیله نقلیه از حدود تعیین شده در آیین نامه راهنمایی و رانندگی تجاوز نماید و در نتیجه، امنیت عمومی جاده ها و معابر به خطر افتد. در واقع، تخطی از سرعت به عنوان یک فعل ممنوعه، مسئولیت مدنی و کیفری راننده را به دنبال خواهد داشت.
از نظر مقررات حقوقی، تعیین سرعت مجاز به موجب قانون و آیین نامه های اجرایی به منظور حفظ نظم و صیانت از جان و مال افراد جامعه صورت گرفته است. هنگامی که راننده از این حدود فراتر می رود، مرتکب تخلفی می شود که علاوه بر ضمانت اجرای انتظامی و مالی، می تواند زمینه مسئولیت های سنگین تری در صورت وقوع حادثه را فراهم آورد. این امر نشان می دهد که قانونگذار، سرعت مطمئنه را یک اصل بنیادین در رانندگی ایمن تلقی نموده است.
به تبع آن، دادگاه ها و مراجع انتظامی در مقام رسیدگی به تخلفات، تخطی از سرعت را از مصادیق بارز تهدید علیه ایمنی عمومی قلمداد می کنند. بنابراین، در پاسخ به پرسش منظور از تخطی سرعت در رانندگی چیست باید گفت که هرگونه تجاوز از حدود مقرر سرعت، اعم از درون شهری یا برون شهری، مستوجب ضمانت اجراهای قانونی و استناد به ماده قانونی مربوطه خواهد بود. این ضمانت اجراها نه تنها جنبه بازدارندگی دارند بلکه در راستای تحقق نظم عمومی و کاهش آمار تصادفات نیز اعمال می گردند.
یکی از مهم ترین اصول ایمنی در رانندگی، رعایت حداکثر سرعت مجاز در راه ها است که به موجب آیین نامه های راهنمایی و رانندگی تعیین شده است. هدف از این مقررات، حفظ نظم ترافیکی، کاهش احتمال بروز تصادفات و افزایش ضریب ایمنی برای رانندگان و سرنشینان می باشد. این سرعت ها متناسب با نوع جاده، شرایط محیطی و وضعیت ترافیک مشخص می شوند و رعایت نکردن آنها، به عنوان تخطی محسوب شده و مشمول ضمانت اجراهای قانونی خواهد بود.
از منظر حقوقی و فنی، حداکثر سرعت مجاز در راه ها به گونه ای تعیین می شود که تعادل میان سرعت حرکت خودرو و توان واکنش راننده در شرایط بحرانی حفظ گردد. به همین دلیل، در بزرگراه ها و آزادراه ها سرعت های بالاتری مجاز است، در حالی که در معابر شهری یا جاده های پرخطر، محدودیت های بیشتری اعمال می گردد. تخطی از این حدود، علاوه بر ایجاد خطرات جانی، موجب اعمال جریمه و حتی سلب امتیاز های قانونی از راننده متخلف خواهد شد.
حداکثر سرعت مجاز در معابر درون شهری و مسکونی
بر اساس مقررات راهنمایی و رانندگی، حداکثر سرعت مجاز در معابر درون شهری و مسکونی به منظور تأمین ایمنی عابران پیاده، کودکان و ساکنان این مناطق با محدودیت بیشتری تعیین شده است. در اغلب معابر اصلی شهری، سرعت مجاز کمتر از بزرگراه ها بوده و در کوچه ها و معابر مسکونی این محدودیت شدیدتر می شود تا امکان واکنش سریع راننده در شرایط غیرمنتظره فراهم گردد. رعایت این ضوابط علاوه بر کاهش احتمال بروز تصادفات، به حفظ آرامش محیط های مسکونی نیز کمک شایانی می کند.
| نوع راه یا معبر | سرعت مجاز |
| آزادراه ها | حداقل ۷۰ و حداکثر ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت |
| بزرگراه ها | حداکثر ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت |
| خیابان اصلی (شریانی درجه دو) | حداکثر ۶۰ کیلومتر بر ساعت |
| خیابان فرعی (شریانی درجه دو) | حداکثر ۵۰ کیلومتر بر ساعت |
| معابر محلی و میدان | حداکثر ۳۰ کیلومتر بر ساعت |
حداکثر سرعت مجاز در راه های برون شهری و غیرمسکونی
| نوع راه | نوع وسیله نقلیه | حداقل سرعت | حداکثر سرعت |
| آزادراه ها | سواری و وانت | ۷۰ | ۱۲۰ |
| آزادراه ها | خودروهای سنگین | ۷۰ | ۱۱۰ |
| بزرگراه ها | سواری و وانت | — | ۱۱۰ |
| بزرگراه ها | خودروهای سنگین | — | ۱۰۰ |
| جاده های اصلی | انواع وسایل نقلیه (روز) | — | ۹۵ |
| جاده های اصلی | انواع وسایل نقلیه (شب) | — | ۸۵ |
| جاده های فرعی | انواع وسایل نقلیه (روز) | — | ۸۵ |
| جاده های فرعی | انواع وسایل نقلیه (شب) | — | ۷۵ |
بر اساس مقررات راهنمایی و رانندگی، حداکثر سرعت مجاز در راه های برون شهری و غیرمسکونی متناسب با نوع خودرو و شرایط مسیر مشخص شده است. در آزادراه ها، سرعت مجاز خودروهای سواری بیشتر از خودروهای سنگین در نظر گرفته می شود و در بزرگراه ها نیز تفاوتی میان این دو گروه از وسایل نقلیه وجود دارد. همچنین در جاده های اصلی و فرعی، سرعت مجاز در طول روز بالاتر از شب تعیین شده تا امنیت تردد در شرایط نوری متفاوت تضمین گردد. رعایت این ضوابط به شکل مستقیم در کاهش تصادفات و افزایش ایمنی سفرهای برون شهری تأثیرگذار است.
ماده قانونی تخطی از سرعت مطمئنه در قوانین کیفری ایران به عنوان یکی از مصادیق بارز بی احتیاطی و عدم رعایت نظامات دولتی شناخته می شود. قانونگذار با صراحت بیان داشته که اگر راننده ای با سرعت غیرمجاز یا بالاتر از حد مطمئنه حرکت کرده و این امر منجر به وقوع حادثه منتهی به قتل غیر عمد یا آسیب های شدید شود، مرتکب علاوه بر پرداخت دیه، به مجازات حبس نیز محکوم خواهد شد. در واقع، سرعت غیرمجاز در کنار سایر تخلفات همچون بی احتیاطی و عدم مهارت، ریشه بسیاری از حوادث رانندگی شناخته شده است.
بر اساس مواد ۷۱۵ تا ۷۱۷ قانون مجازات اسلامی، هرگاه تخطی از سرعت مطمئنه موجب صدمات جسمی و جانی از جمله نقص عضو، از کارافتادگی یا حتی تغییر شکل اعضای بدن شود، مرتکب حسب شدت آسیب وارده با درجات مختلفی از حبس و پرداخت دیه مواجه خواهد شد. این رویکرد نشان می دهد که قانونگذار برای سرعت غیرمجاز صرفاً به جریمه نقدی بسنده نکرده بلکه آن را در ردیف جرائم دارای وصف کیفری با پیامدهای سنگین قرار داده است. بنابراین رعایت سرعت مطمئنه نه فقط یک الزام اخلاقی بلکه تکلیف قانونی است.
در ماده قانونی ۷۱۸ نیز تأکید شده که هرگاه راننده در زمان حادثه با سرعتی بیش از حد مقرر حرکت کرده باشد، دادگاه مکلف است مجازات وی را تا بیش از دو سوم حداکثر مجازات مواد پیشین افزایش دهد و حتی می تواند او را از حق رانندگی یا تصدی وسایل موتوری برای مدتی طولانی محروم کند. این حکم بیانگر جایگاه ویژه سرعت مطمئنه در حفظ نظم عمومی و ایمنی جاده هاست. به همین ترتیب، ماده قانونی تخطی از سرعت مطمئنه نه تنها در جهت بازدارندگی بلکه برای تضمین حقوق عمومی و پیشگیری از حوادث ترافیکی وضع گردیده است.
بر اساس مقررات راهنمایی و رانندگی، میزان جریمه تخطی از سرعت مطمئنه در رانندگی متناسب با نوع راه، شرایط ترافیکی و شدت تجاوز از سرعت مجاز تعیین می شود. هر چه میزان تجاوز از سرعت بیشتر باشد، مبلغ جریمه نیز سنگین تر خواهد بود و در برخی موارد علاوه بر جریمه نقدی، نمره منفی نیز برای راننده در نظر گرفته می شود. این امر نشان می دهد که قانونگذار با هدف بازدارندگی، تخطی از سرعت را تنها یک تخلف ساده تلقی نکرده و آن را با ضمانت اجراهای مالی و انتظامی همراه ساخته است.
| میزان تجاوز از سرعت | کلان شهرها | سایر شهرها | روستاها |
| جاده‌های بین شهری | جاده‌های روستایی | ||
| مناطق آزاد | |||
| بیش از ۱۰ تا ۲۰ کیلومتر | ۱۵۰.۰۰۰ تومان | ۱۱۰.۰۰۰ تومان | ۷۰.۰۰۰ تومان |
| بیش از ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر | ۲۰۰.۰۰۰ تومان | ۱۵۰.۰۰۰ تومان | ۱۰۰.۰۰۰ تومان |
| بیش از ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر | ۲۵۰.۰۰۰ تومان | ۲۲۰.۰۰۰ تومان | ۱۲۰.۰۰۰ تومان |
| بیش از ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر | ۳۰۰.۰۰۰ تومان | ۲۷۰.۰۰۰ تومان | ۱۵۰.۰۰۰ تومان |
| بیش از۵۰ کیلومتر | ۵۰۰.۰۰۰ تومان | ۴۵۰.۰۰۰ تومان | ۲۵۰.۰۰۰ تومان |
قانون همچنین پیش بینی کرده که در شرایطی که تخطی از سرعت مطمئنه منجر به تصادف یا خسارات جانی شود، مجازات های سنگین تری نسبت به جریمه نقدی اعمال گردد. در چنین وضعیتی، علاوه بر جریمه، امکان محرومیت از حق رانندگی یا ارجاع پرونده به مراجع قضایی نیز وجود دارد. بنابراین رعایت سرعت مطمئنه نه تنها از بروز خسارات جلوگیری می کند بلکه مانع از تحمیل هزینه های مالی و کیفری به راننده خواهد شد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تخطی از سرعت در رانندگی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تخطی از سرعت در رانندگی پاسخ دهند.
برای مشاوره تخطی از سرعت در رانندگی
برای مشاوره تخطی از سرعت در رانندگی
عناوین اصلی این مقاله
مقالات مرتبط
ارتباط با ما
درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 290000 ریال ) در ارتباط باشید.
سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©
