دینا / خانواده / ازدواج / اکراه در عقد نکاح و آثار آن

اکراه در عقد نکاح و آثار آن

ارتباط با ما

درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 180000 ریال ) در ارتباط باشید. سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.

logo-samandehi

تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©

تماس از کل کشور : ۳ ۰ ۳ ۵ ۷ ۰ ۹ ۹ ۰ ۹
همه روزه حتی ایام تعطیل از :  ۸ صبح   الی ۱  شب

در این مقاله اکراه در عقد نکاح و آثار آن را مورد بررسی قرار می دهیم .

 

یکی از مهم ترین عقود و قراردادهایی که در روابط خانوادگی میان افراد بسته می شود ، عقد نکاح یا ازدواج است که از جمله آثار عقد نکاح ، می توان به محرم شدن زن و مرد به یکدیگر و ایجاد شدن علقه و رابطه زوجیت میان آنها اشاره نمود . علاوه بر این ، عقد نکاح سبب می شود که هر یک از زن و مرد حقوق و تکالیفی را که در قانون و شرع برای زوجین مقرر شده را بپذیرند و ملزم به انجام آن بشوند . به عنوان مثال ، در صورتی که عقد نکاح میان زن و مردی واقع شد ، مرد مکلف است که به زن نفقه بپردازد و زن نیز متقابلا وظیفه ای در راستای تمکین از شوهر خواهد داشت . هر دوی زوجین نیز مکلفند که در تشیید و تقویت مبانی خانوادگی با یکدیگر همکاری و مساعدت نمایند . نظر به آثار عقد نکاح یا ازدواج که برای زوجین به وجود می آید ، نخستین شرط مهمی که برای صحت عقد نکاح در قانون پیش بینی شده است ، رضایت طرفین اعم از زن یا مرد می باشد . لذا هر مسئله ای که سبب از بین رفتن و یا خدشه به رضایت زن یا مرد برای عقد ازدواج شود را می توان تحت عنوان اکراه در نکاح شناخت . به همین مناسبت در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی اکراه در عقد نکاح پرداخته و آثار اکراه در نکاح یا ازدواج را بر اساس قانون مدنی مورد بررسی قرار بدهیم .

اکراه در عقد نکاح چیست

یکی از شرایط صحت عقد نکاح را می توان تحت عنوان " رضایت " مورد بررسی قرار داد که نقطه مقابل رضایت برای ازدواج ، " اکراه در ازدواج " است . به طور کلی اکراه عبارت است از فشار مادی یا معنوی نامشروعی که به وسیله شخصی ، بر طرف قرارداد وارد شود و در نتیجه او را وادار به عقد یا قراداد نماید . با این تعریف از اکراه ، می توان آن را به عقد نکاح نیز تسری داده و گفت در صورتی که شخصی با اعمال فشار مادی و یا معنوی بر یکی از زوجین طرف عقد نکاح او را وادار به عقد ازدواج کند ، این عمل را می توان اکراه نامید که با اشتباه در عقد نکاح متفاوت است .

به عنوان مثال زمانی که شخصی از شرایط و اوضاع و احوال بد اقتصادی و مالی یکی از زوجین اعم از زن یا مرد سوء استفاده کرده و با اعمال فشار ، وی را به عقد نکاح ترغیب نماید ، می توانیم بگوییم که اکراه در عقد نکاح یا ازدواج به وجود آمده است و عقد نکاح اکراهی بوده است . البته اکراه در نکاح با اضطرار در ازدواج تفاوت دارد . به این مفهوم که اگر شرایط سوء اقتصادی یا رفتاری خانواده دختر خانم سبب نکاح و یا ازدواج او باشد نمی توان او را مکرَه دانست و آن ازدواج را  نکاح اکراهی تلقی نمود . برای آشنایی با مفهوم اضطرار در قانون مدنی کلیک کنید . از طرف دیگر اکراه در نکاح با اجبار به ازدواج نیز متفاوت است و در واقع اکراه به ازدواج درجه خفیف تری از اجبار به ازدواج می باشد که در ادامه مورد برسری قرار خواهد گرفت .

آثار اکراه در عقد نکاح

در مبحث شرایط نکاح در قانون مدنی و ضمن ماده 1070 این قانون ، اکراه در نکاح و آثار آن بیان شده است که بر اساس این ماده : " رضای زوجین شرط نفوذ عقد است و هرگاه مکرَه بعد از زوال کُره عقد را اجازه کند نافذ است ؛ مگر اینکه اکراه به درجه ای بوده که عاقد فاقد قصد باشد " .

بر این اساس ، رضایت زوجین در ازدواج شرط نافذ بودن و یا به عبارتی صحیح بودن عقد نکاح است و عدم رضایت در ازدواج سبب غیر نافذ شدن عقد نکاح . لذا اگر اکراه به درجه ای نباشد که اراده یا قصد شخص را از وی سلب کند ، مانند اینکه شخصی را با اعمال تهدید برای عقد نکاح تحت فشار قرار بدهند و او علی رغم میل باطنی خود ولی با داشتن قصد و اظهار اراده عقد نکاح را بپذیرد ، در این صورت عقد ازدواج غیر نافذ است . به این معنا که وی می تواند پس از رفع اکراه ، تصمیم بگیرد که ازدواج یا نکاح پا برجا باشد و یا اینکه آن نکاح اکراهی را رد کند .

لازم به ذکر است که اگر ازدواج اکراهی توسط شخص اکراه شده تنفیذ ( پذیرفته ) شد ، تمامی آثار زوجیت از همان ابتدا به وجود خواهد آمد و در غیر این صورت ، ازدواج انجام شده بلا اثر و باطل تلقی می شود و مثل این است که هیچ عقدی از ابتدا صورت نگرفته است . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تنفیذ ازدواج کلیک کنید .

در مقابل ، اگر اکراه به نکاح به اندازه ای باشد که قصد و اراده فرد را از او سلب کند ، مانند اینکه دست او را به زور گرفته و سند ازدواج را امضا کنند و یا اینکه در حالت خواب و بیهوشی عقد نکاح را واقع سازند ، چنین ازدواجی از اساس باطل و بی اثر است ؛ چرا که فرد قصد لازم برای نکاح را نداشته است و این در حالی است که وجود قصد برای عقد نکاح لازم و ضروری است و نبود آن ، سبب بطلان عقد نکاح خواهد شد . بنابراین از آن جهت که در مثال مذکور اجبار در عقد ازدواج برای فرد به وجود آمده ، عقد ازدواج یا نکاح اجباری نیز باطل است .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اکراه در عقد نکاح و آثار آن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اکراه در عقد نکاح و آثار آن پاسخ دهند .