طلاق رجعی چیست

در پاسخ به پرسش طلاق رجعی چیست و به درخواست کیست، باید گفت که طلاق رجعی به نوعی از طلاق اشاره دارد که در مدت عده، مرد می‌تواند بدون نیاز به عقد مجدد، به همسر خود رجوع کند و زندگی زناشویی را از سر بگیرد. این درخواست از سوی مرد است، زیرا حق رجوع در اختیار او قرار دارد، مگر اینکه زن با استفاده از شرایط ضمن عقد یا طلاق خلع، این حق را از مرد سلب کرده باشد.

برای مشاوره نحوه طلاق رجعی

در پاسخ به پرسش طلاق رجعی چیست و به درخواست کیست باید گفت که یکی از انواع طلاق در فقه اسلامی است که در آن مرد می تواند در طول مدت عده (سه ماهه) بدون نیاز به ازدواج مجدد یا مهریه جدید، به همسر خود رجوع کند. این نوع طلاق برخلاف طلاق بائن، امکان بازگشت به زندگی مشترک را برای زوجین فراهم می سازد. این درخواست از سوی مرد صورت می گیرد، چرا که حق رجوع در اختیار اوست، مگر اینکه زن با شرط ضمن عقد این حق را از او سلب کرده باشد. در این مدت، زن از تمام حقوق زناشویی از جمله نفقه برخوردار است.

اهمیت آگاهی از طلاق رجعی چیست و شرایط آن، به ویژه برای زوجینی که در آستانه جدایی هستند، غیرقابل انکار است. این نوع طلاق به دلیل امکان بازگشت، می تواند فرصتی برای بازاندیشی و حل اختلافات باشد و از پیامدهای جبران ناپذیر طلاق دائم جلوگیری کند. شناخت دقیق حقوق و تکالیف هر یک از طرفین در این دوره، به ویژه حق رجوع مرد و حقوق مالی زن در دوران عده، از بروز مشکلات حقوقی بعدی می کاهد.

به همین مناسبت، قانونگذار ما در رابطه با طلاق رجعی قوانین و شرایط مختلفی را با استناد به فقه اسلامی تصویب کرده است.در ادامه این مقاله به بررسی اینکه طلاق رجعی چیست، چرایی و شرایط وقوع طلاق رجعی، آثار طلاق رجعی چیست پرداخته و به پرسش آیا طلاق رجعی در شناسنامه ثبت می شود پاسخ داده شده است؛ در آخر نیز در خصوص اینکه طلاق رجعی به درخواست کیست مطالبی ارائه شده است.

طلاق رجعی چیست

طلاق رجعی نوعی از طلاق است که در آن شوهر در مدت عده حق رجوع به همسر خود را دارد و این رجوع باعث باقی ماندن رابطه زوجیت می شود. مطابق ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی ایران: "در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است." بنابراین، تا زمانی که زن در مدت عده قرار دارد، شوهر می تواند بدون نیاز به عقد مجدد، به زندگی مشترک بازگردد و طلاق را لغو کند.

از نظر آثار حقوقی، زن مطلقه رجعیه در مدت عده همچنان به عنوان زوجه محسوب می شود و از حقوقی مانند دریافت نفقه برخوردار است، مگر در موارد نشوز. همچنین، در این مدت مرد نمی تواند با خواهر همسر خود ازدواج کند و برای ازدواج مجدد باید از زن یا دادگاه اجازه بگیرد. در صورت نزدیکی شوهر به زن در مدت عده با قصد رجوع، این عمل به منزله بازگشت به زندگی مشترک تلقی می شود. اگر یکی از زوجین در این مدت فوت کند، طرف دیگر از او ارث می برد و زن باید عده وفات را نگه دارد.

مدت عده طلاق رجعی معمولا سه ماه است و در صورت بارداری زن، این مدت تا زمان زایمان ادامه می یابد. در طول این مدت، زن حق ازدواج با مرد دیگری را ندارد و مرد نیز نمی تواند زن را از منزل مشترک بیرون کند. همچنین، خواستگاری از زن در این مدت شرعا حرام است. این قوانین با هدف حفظ حقوق طرفین و امکان بازگشت به زندگی مشترک در مدت معین وضع شده اند.

چرایی طلاق رجعی

بر اساس ماده 1148 قانون مدنی، طلاق رجعی تعریف شده است. بر اساس این ماده: «در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است». بدین ترتیب در تعریف طلاق رجعی می توان گفت که طلاق رجعی طلاقی است که پس از آن زن باید عده طلاق نگاه دارد و در طول این مدت، رجوع مرد از طلاق ممکن است.

در پاسخ به این سوال که چرا طلاق رجعی نامگذاری شده است و ماهیت و چرایی طلاق رجعی چیست، می توان گفت به دلیل حقی که برای مرد در خصوص رجوع از طلاق پیش بینی شده است، این نوع طلاق را رجعی می گویند. بر اساس ماده 1148، طلاق در صورتی رجعی است که دو وصف زیر را به صورت همزمان داشته باشد:

بعد از طلاق، زن باید عده طلاق نگه دارد و نتواند بلافاصله بعد از طلاق، دوباره به ازدواج مرد دیگری در آید. بنابراین، طلاقی که عده ندارد مانند طلاق پیش از رابطه زناشویی ( طلاق خانم های دوشیزه در دوران عقد ) و طلاق خانم های یائسه را نمی توان طلاق رجعی محسوب کرد؛ بلکه طلاق بائن هستند.

در زمان عده بتوان از طلاق رجوع کرد و بدون اینکه نیاز به عقد ازدواج دیگری باشد، زندگی مشترک را ادامه داد. پس مواردی که زن نیاز به نگه داشتن عده طلاق داشته باشد، ولی رجوع از طلاق به لحاظ قانونی امکانپذیر نباشد را نمی توان جزء طلاق های رجعی محسوب کرد. ( مانند طلاق برای بار سوم و طلاق خُلع )

شرایط وقوع طلاق رجعی

رجوع از طلاق که به اراده مرد اتفاق می افتد، جزء اعمال حقوقی است که باید به وسیله ای اعلام شود و شرایطی دارد. شرایط وقوع طلاق رجعی به طور کلی عبارت است از هرگونه سخن یا فعلی که به طور معمول به منظور اعلام قصد رجوع از طرف مرد انجام می شود را باید رجوع از طلاق محسوب کرد. مانند بوسیدن، لمس کردن و هر گونه گفتاری که دلالت بر قصد رجوع نماید.

برای تحقق رجوع از طلاق نیازی نیست که حتما این قصد به زن اعلان شود؛ بنابراین، اگر مردی بدون اطلاع همسر سابق خود از طلاق رجوع کرده و این قصد را اعلام کند، کافیست تا از همان زمان دوباره پیوند زناشویی آغاز شود. با این وجود، چون زن در اثر رجوع مرد از طلاق، دوباره تکالیفی در زندگی زناشویی خود پیدا می کند، باید پذیرفت که زن تنها از تاریخ آگاه شدن از رجوع مرد مکلف به رعایت وظایف زناشویی در برابر مرد است.

نکته مهمی که در خصوص رجوع از طلاق وجود دارد این است که این رجوع حتما باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ رجوع به ثبت برسد؛ در غیر این صورت مرد ممکن است به مجازات عدم ثبت رجوع از طلاق محکوم بشود. به همین دلیل آشنایی با شرایط رجوع از طلاق اهمیت به سزایی دارد. در ادامه مطالعه مقاله زیر به علاقه مندان پیشنهاد می شود.

آثار طلاق رجعی

در قسمت های قبل به توضیح مفهوم و تعریف طلاق رجعی و شرایط رجوع مرد پس از طلاق پرداخته شد؛ با این حال همانطور که اشاره شد، طلاق رجعی با طلاق بائن متفاوت بوده و به همین دلیل بررسی آثار ناشی از طلاق رجعی ضروری است. طلاق رجعی آثار گوناگونی در پی دارد.

یکی از مهم ترین آثار طلاق رجعی آن است که مرد در طول مدت عده طلاق رجعی باید به نفقه زن را بپردازد؛ چرا که زن در طول ایام عده طلاق رجعی در حکم زوجه مرد است. علاوه بر این، از آن جهت که پس از وقوع طلاق رجعی رابطه زوجیت هنوز به صورت کامل پایان نیافته است، در صورتی که در طول مدت عده طلاق رجعی، یکی از زوجین ( زن یا شوهر ) فوت کند، دیگری از او ارث می برد.

یکی دیگر از آثار مهم طلاق رجعی این است که زوج در طول مدت عده طلاق رجعی نمی تواند از زوجه درخواست تمکین خاص داشته باشد، همچنین زوجه نیز می تواند در مدت عده همسر دیگر اختیار کند و ممنوعیت دارد. یک اثر دیگر طلاق رجعی این است که تا پایان مدت عده زوج حق ازدواج با خواهر زوجه را نخواهد داشت.

آیا طلاق رجعی در شناسنامه ثبت می شود

یکی از سوالاتی که در رابطه با طلاق رجعی مطرح می شود آن است که آیا طلاق رجعی در شناسنامه ثبت می شود؟ به عبارت دیگر، اگر بعد از صدور حکم طلاق رجعی از دادگاه، زوجین یا یکی از آن ها که ذی نفع حکم طلاق می باشد به دفتر طلاق مراجعه نماید، آیا طلاق درشناسنامه آنها ثبت می شود؟

ماده 38 قانون حمایت از خانواده سال 92 به این سوال پاسخ داده است. مطابق این ماده: «در طلاق رجعی، صیغه طلاق مطابق مقررات مربوط جاری و مراتب صورتجلسه می شود ولی ثبت طلاق منوط به ارائه گواهی کتبی حداقل دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه مطلقه در منزل مشترک تا پایان عده است، مگر این که زن رضایت به ثبت داشته باشد. در صورت تحقق رجوع، صورتجلسه طلاق ابطال و درصورت عدم رجوع، صورتجلسه تکمیل و طلاق ثبت می شود. صورتجلسه تکمیل شده به امضای سردفتر، زوجین یا نمایندگان آنان و دو شاهد طلاق می رسد. در صورت درخواست زوجه، گواهی اجرای صیغه طلاق و عدم رجوع زوج به وی اعطا می شود. در هر حال درصورت انقضای مدت عده و عدم احراز رجوع، طلاق ثبت می شود.»

بنابراین همانطور که ملاحظه می شود پس از صدور حکم طلاق رجعی از سوی دادگاه، صیغه طلاق توسط سر دفتر طلاق اجرا گردیده و این امر، در صورت جلسه ای قید می شود، اما این طلاق در شناسنامه زوجین ثبت نمی شود، مگر با تحقق یکی از دو شرط زیر:

تمام شدن مدت عده و شهادت دو نفر شاهد به موجب یک استشهادیه مبنی بر سکونت زوجه در منزل زوج در طول مدت عده

رضایت زوجه به ثبت طلاق رجعی در شناسنامه

چنانچه در مدت عده، زوج به زوجه رجوع نماید، صورت جلسه طلاق ابطال گردیده و بحث ثبت طلاق در شناسنامه زوجین نیز منتفی خواهد شد، اما در صورت عدم رجوع تا پایان مدت عده، با انقضای عده، طلاق رجعی در شناسنامه زوجین ثبت گردیده و به این ترتیب، روند طلاق رجعی به پایان می رسد.

طلاق رجعی به درخواست کیست

پیش از این در خصوص چرایی طلاق رجعی و شرایط و آثار آن توضیحاتی ارائه شده است، اکنون قصد داریم به پاسخ به این پرسش بپردازیم که طلاق رجعی به درخواست کیست؟ همانطور که پیش از این بیان نمودیم طلاق رجعی یکی از انواع طلاق است که زوج در طول مدت عده زوجه حق رجوع به همسر را دارد و زوجه نمی تواند مانع رجوع زوج باشد. در مقابل طلاق رجعی، طلاق بائن قرار دارد که قانونگذار هیچ گونه حق رجوعی در این طلاق برای مرد قائل نشده است.

اگر چنانچه درخواست طلاق از طرف زن باشد، برای مثال طلاق خلع باشد، برای زوج حق رجوع وجود ندارد اما چنانچه درخواست طلاق از سمت مرد باشد؛ برای زوج حق رجوع وجود دارد. بنابراین طلاق رجعی عموما به درخواست زوج است. یکی از دیگر از تفاوت های طلاق بائن و رجعی نیز این است که در عده طلاق رجعی زوجین باید وظایف خود را نسبت به یکدیگر انجام دهند به طور مثال نفقه زوجه باید پرداخت شود، ولی در طلاق بائن این شرایط وجود ندارد.

در طلاق توافقی نیز با توجه به اینکه درخواست طلاق از جانب هر دو نفر ثبت شده است، طلاق بائن بوده وبرای مرد حق رجوع نمی باشد؛ اگر چنانچه زوجه نسبت ما بذل خود رجوع نماید، برای مرد نیز حق رجوع ثابت می شود و طلاق رجعی شده و زوج می تواند در دوران عده رجوع نماید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص طلاق رجعی، به کانال تلگرام حقوق خانواده مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون طلاق رجعی پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- طلاق رجعی یعنی چه و به چه طلاقی رجعی گفته می شود؟

طلاق رجعی نوعی طلاق است که در طول مدت عده، مرد بتواند از طلاق رجوع کرده و مجددا با همسر خود زندگی کند که اطلاعات بیشتر در این خصوص ضمن مقاله توضیح داده شده است.

2- طلاق رجعی به درخواست کیست؟

مرد می تواند در طول مدت عده رجوع کرده و با انجام هر کاری که نشانگر قصد ادامه زندگی مشترک باشد، رجوع را محقق سازد که برای مشاهده مصادیق رجوع از طلاق می توانید مقاله را مطالعه نمایید.

3- آیا مرد همیشه می تواند از طلاق رجوع کند؟

خیر؛ رجوع از طلاق صرفا در خصوص طلاق هایی که از نوع رجعی هستند امکان پذیر بوده و فقط در طول مدت عده طلاق باید انجام شود که برای مشاهده اطلاعات کامل در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید.

برای مشاوره نحوه طلاق رجعی

نظرات کاربران

تعداد کل نظرات: 47

ثنا

1404/03/21

اگر حق طلاق با زن باشد آیا شرایطی وجود دارد که طلاق رجعی باشد؟چون گفتید زمانی که حق طلاق با زن باشد طلاق بائن است.

پاسخ مشاور: با سلامو خیر، ابتدا باید گفت در پاسخ به پرسش طلاق رجعی چیست می توان گفت که طلاقی است که حتما از طرف مرد بوده و مرد پس از جدا شدن از همسر خود بواسطه طلاق، می تواند دوباره قصد این را داشته باشد که به زندگی مشترکشان باز گردد. اما در طلاق از طرف زن، امکان رجوع وجود ندارد. نتیجتا باید گفت که طلاق از طرف زن بائن است و رجعی نخواهد شد.

میترا

1404/03/17

طلاق رجعی چیست؟

پاسخ مشاور: با سلام. یکی از اقسام طلاق، طلاق رجعی است که در مقابل طلاق بائن قرار دارد. کلمه رجعی یا رجوع که به معنای بازگشت است، اصطلاحا به وضعیتی گفته می شود که مرد پس از جدا شدن از همسر خود بواسطه طلاق، دوباره قصد این را داشته باشد که به زندگی مشترکشان باز گردد. به همین دلیل در قانون مدنی احکام ویژه ای برای رجوع از طلاق مقرر شده است.

مهسا

1404/03/11

طلاق رجعی چیست؟

مهدی

1402/03/27

با سلام خواستم بدونم طلاق رجعی برای چه کارهای مورد استفاده هست

پاسخ مشاور: با سلام. طلاق رجعی یکی از انواع طلاقه که در اون گواهیعدم امکان سازش از سوی دادگاه و جاری شدن طلاق به درخواست مرد صورت میگیره و در مدت عده حتی در صورت جاری شدن صیه طلاق حق رجوع داره و صیغه طلاق باطل میشه در صورت اعلام اراده ایشان بر رجوع

اناهیتا

1402/03/20

در صورتی که حق طلاق با خانوم باشد طلاق از نوع باعن هست یا رجعی

پاسخ مشاور: با سلام. بائن

احمد

1402/03/17

سلام وقتتون بخیر آیا بعد طلاقی که خطبه صیغه طلاق خونده شده و نفقه ۳ماه و ۱۰روز بایستی پرداخت میشد نکردم آیا مدت زمان نفقه ای که پرداخت بایستی میشد دیر بشه جریمه هم میشم یا نه همون مبلغی که بایستی پرداخت میکردم باید پرداخت کنم ؟ من به وکیل خانمم تماس گرفتم گفتن که بعد طلاق هم زن میتونه تا ۳ماه حق درخواست نفقه رو کنه آیا همچین چیزی امکانش هست ممنون میشم راهنمایی کنین

پاسخ مشاور: با سلام. اگر طلاق رجعی بوده بله حق نفقه دارن بهتره مبلغی عرفی رو به حساب ایشون واریز کنید

مریم

1401/09/03

سلام یکی از شرایط طلاق رجعی بذل کل یا قسمتی از مهریه است درست است؟در هرطلاقی که مرد نمیتواند در زمان عده رجوع کند؟

پاسخ مشاور: با سلام. خیر. طلاق رجعی بذل مهریه نداره در طلاق بائن مثل خلع و مبارات بحث بذل مطرحه ولی الزامی نیست مهریه بذل بشه میتونه هر چیزی که مرد قبول بکنه باشه مقل 1000 تومان پول حتی

ایرج

1399/11/01

سلام.من طلاقم رجعی اما رجوع نکردم 3ماه گذشته اما خانم نمیاد مهزر برای ثبت طلاق.چکار کنم.ممنونم

پاسخ مشاور: اگر طلاق شما توافقی باشد عدم حضور زوجه یعنی بر هم خوردن توافقات. اما اگر یک طرفه است نماینده دادگاه به جای ایشان حضور پیدا می کند

محمدحسین

1399/10/25

سلام یکی از دوستان بنده بعد از اجرای صیغه طلاق رجعی توسط سر دفتر ، بلافاصله آقا با خانم در منزل رابطه زنانشویی برقرار نمود . تکلیف طلاق اینا چی می شود لطف کنید پاسخ سوال ما را بدهید با تشکر

پاسخ مشاور: سلام این رجوع بوده و باید به دفترخانه مراجعه کرده و رجوع را ثبت نمایند.

محمدی

1398/10/30

سلام:آیا مرد در طلاق رجعی می تواند از طریق پیامک رحوع خودش رو به زن اعلام کنه؟

پاسخ مشاور: بله این امکان وجود دارد درصورتی که زن مطلع گردد .

نمایش نظرات بیشتر...